1914
1. Zima na rok 1914 była bardzo łagodna, niemal bezśnieżna. Oziminy dobrze przezimowały. W marcu częste były deszcze, toteż na roli niedrenowanej dopiero w kwietniu można było rozpocząć siewy wiosenne. Kwiecień znów był suchy i gorący tak że drzewa owocowe w końcu kwietnia już kwitnąć poczęły. Ponieważ w nocy z 28 na 29 maja był mróz około 2 stopni, przeto kwiat na drzewach niemal kompletnie zmarzł, oprócz na jabłoniach, które zwykle później kwitną. Nawet wcześniej zasiane żyto od mrozu ucierpiało.
2. Studnia wiercona na podwórzu plebańskim, którą Rządzca parafii przed trzema laty wykonać polecił własnym kosztem za 300 MK. okazała się niepożyteczną, gdyż w głębokości 16 metrów natrafiono na drobniutki ił, który nie przepuszczał wody. Z tego powodu w marcu tego roku, tenże Rządzca parafii kazał założyć wodociąg podziemny, od pompy w ogrodzie będącej obok plebanii przez podwórze, aż do owej studni przed trzema laty w podwórzu zrobionej. Założono tedy rury w tym celu w ziemi i użyto dawniejszej pompy, tak że teraz wody nie brakuje w podwórzu dla bydła i koni. Za założenie wodociągu i rury otrzymał przedsiębiorca Nowak z Ponieca 170 MK. Oprócz tego cegły do ocembrowania potrzebne kosztowały 10 MK., a mularz za robotę odebrał 4 MK. W kwietniu naprawiono dach na plebanii, gdyż w wielu miejscach dachówki popękały i deszcz zaciekał. Dekarz Galbus z Wielkiej Łęki za reparacyę otrzymał 80 MK. Dachówki oprócz tego kosztowały 10 MK. 80 fen., a wapno i cement 4 MK. 30 fen. Wydatki te poniósł Rządzca parafii z własnej kieszeni, lecz w obecności dozoru kościelnego podał do protokołu, że czyni to z łaski, aby ulżyć parafii, i że te wydatki nie mają być precedensem na przyszłość. Obok tego założono także nowe rynny na dachu plebanii, gdyż stare były już zniszczone. Dostarczył rynny i założył je blachnierz Szusterkiewicz z Ponieca za 83 MK., który to wydatek pokrył Rządzca parafii również z własnej kieszeni.
3. W czerwcu tego roku zakupiono u Sióstr Miłosierdzia w Poniecu nowy ornat zielony, gdyż Kościół miejscowy posiadał jeden tylko orna tego koloru, a tenże już jest dość zużyty. Nowy ornat jest adamaszkowy, obszyty galonami złotymi, słup zdobiony jest jedwabnymi kwiatami, w tle monogram Pana Jezusa. Za ornat zapłacono 100 MK. Miejscowe Stowarzyszenie Matek Chrześcijańskich ze swych funduszy ofiarowało na zapłacenie tej sumy 70 MK. Resztę dołożył ze swej kieszeni Rządzca parafii.
4. W maju i czerwcu były dostateczne deszcze, toteż zboże ładnie wyrosło, tymczasem w lipcu panowały niesłychane upały. Zboże szybko dojrzało i sprzątnięto je z pól bez kłopotów, lecz wskutek szalonych upałów i suszy drobne miało ziarno, mianowicie żyto i pszenica, plon więc tych gatunków zboża był tego roku tylko średni.
5.Dnia 28 czerwca roku bieżącego zamordowano w Sarajewie w Bośni następcę tronu austryackiego Franciszka Ferdynanda i jego żonę. Ponieważ śledztwo ujawniło, że zabójcy byli Serbami i prawdopodobnie skrytobójstwa dokonali z wiedzą i życzeniem rządu serbskiego, przeto rząd austryacki w końcu lipca stawił ostre warunki rządowi królestwa serbskiego. Serbia nie chciała, czy nie mgła na wszystkie warunki się zgodzić, stąd Austrya wypowiedziała Serbii wojnę. Za Serbią ujęła się Rosya, jako rzekoma opiekunka Słowian i rozpoczęła natychmiast mobilizację. W te tropy uczyniły to samo Niemcy, będące w sojuszu z Austryą, i dnia 1 sierpnia ogłosiły również mobilizacyę, za Rosyą ujęły się Francya i Anglia, należące do trójporozumienia, i w ten sposób zawrzała wojna europejska, albo raczej światowa. Wypadki następowały po sobie z bezprzykładną szybkością, i tak: 28 lipca Austrya wypowiedziała wojnę Serbii, 1 sierpnia Niemcy Rosyi, 3 Niemcy Francji, 4 Anglia Niemcom, 6 sierpnia Austrya Rosyi i Serbia Niemcom, 8 Czarnogóra Austryi, tego samego dnia Anglia Austryi. W połowie sierpnia nawet Japonia wmięszała się do wojny, żądając od Niemców wydania kolonii „Kianczan”.
Z tutejszej parafii powołano pod broń około 80 mężczyzn od 17 do 45 roku życia. Straszny ten rok 1914. Polacy są w armii niemieckiej, austryackiej i rosyjskiej, tak że nawet niestety brat z bratem walczyć musi. Oby ta krew przelana przyniosła korzyść naszej Ojczyźnie.
Na początku wojny wydał car Mikołaj II odezwę do Polaków, w której obiecuje Polsce Kongresowej autonomię obszerną po wygranej wojnie. Trochę późno to robi. Podobną odezwę wygłosiły Austrya i Niemcy. Zapewniają, że przychodzą, aby Polaków wyzwolić spod jarzma rosyjskiego. W Galicyi Polacy utworzyli dwa legiony polskie każdy po 6 tysięcy ludzi, mające walczyć z Moskalami obok armii austryackiej.
6. W nocy na 24 sierpnia umarł wielki papież Pius X, zwany „ignis ardens”, który nieocenione zasługi położył, około podniesienia życia chrześcijańskiego i utrzymania czystości prawd wiary wobec błędów modernistów. „Restaurare omnia in Christo” położył sobie za hasło, gdy został papieżem.
Dnia 3 września został wybrany papieżem Kardynał della Chiesa, arcybiskup boloński, który przybrał imię Benedykt XIV. Ukoronowany został dnia 6 września bieżącego roku.
7. Osierocenie stolicy arcybiskupiej gnieźnieńskiej i poznańskiej trwające już ósmy rok, skończyło się w sierpniu roku bieżącego. Wskutek wojny z Rosyą i Francyą, aby sobie pozyskać Polaków, rząd pruski zgodził się wreszcie na arcybiskupa Polaka, wskutek czego papież Pius X, na kilka dni przed śmiercią, zatwierdził nominacyą na arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego, dotychczasowego sufragana poznańskiego i administratora archidiecezyi poznańskiej, Ks. Biskupa Likowskiego. Deo gratia za to.
8. Dnia 9 października tego roku odbyło się przeniesienie zwłok śp. Stanisława Ponikiewskiego, dziedzica dóbr Brylewa i Drobnina zmarłego w 1913 roku, z dotychczasowego, tymczasowego grobowca, do podziemi nowego wspaniałego grobowca, wystawionego w roku bieżącym kosztem rodziny. Nowy grobowiec zbudowany przez architekta Mieczkowskiego z Poznania, po stronie południowej Kościoła z marmuru, w postaci kaplicy, nosi napis na froncie nad bramą: „Grobowiec rodziny Ponikiewskich. Po Mszy św. żałobnej za duszę zmarłego, miejscowy Rządzca parafii poświęcił grobowiec, poczem wśród modłów żałobnych przeniesiono trumnę i złożono w katakumbie nowej kaplicy, i nakryto płytą kamienną.
9. W końcu października wmięszała się do wojny także Turcja, głównie wskutek namowy Niemiec i Austryi. Wypowiedziała wojnę Rosyi, Francji i Anglii, tj. trójporozumieniu. Walczono na morzu Czarnem i na Kaukazie.
10. W początku listopada Japończycy wraz z Anglikami zdobyli kolonię niemiecką „Kianczan”. Kilka tysięcy jeńców wzięto do niewoli i przewieziono do Japonii.
11. Wojna europejska nie skończyła się w roku 1914, a trwała z rozmaitem szczęściem. Wojska niemieckie, po zdobyciu niemal całej Belgii wdarły się do Francyi od północy i wschodu, doszły do Szampanii i stanęły o kilka mil przed Paryżem, lecz cofnąć się musiały na północ. W Królestwie znów wojska austryackie i niemieckie przeszły Wisłę i bijąc Rosyan były już niedaleko Lublina, lecz wskutek ogromnych sił rosyjskich musiały się cofnąć, pobite w kilku bitwach. Wojska rosyjskie we wrześniu zdobyły prawie całą Galicyę wraz ze Lwowem, obległy fortecę Przemyśl i posunęły się aż do Krakowa. W Królestwie podobnie wojska niemieckie i austryackie stanęły już pod Warszawą, lecz również cofnąć się musiały. Wreszcie otrzymawszy nowe posiłki znów w grudniu szły naprzód i w końcu tego miesiąca walki rozpoczęły się nad Bzurą, Pilicą i Nidą. Wskutek strasznej zawieruchy wojennej są Galicya i Królestwo zrujnowane i zniszczone, miasta i wsie spalone, również dużo Kościołów spalonych. Nędza, głód i bieda tam panują. Podobnie jak w Belgii i północnej Francyi. W Serbii również wojsku austryackiemu nieszczególnie się powodziło w tym roku. Prusy Książęce zajęły wojska rosyjskie niemal. całe na początku wojny, lecz pobite nad jeziorami mazurskimi, gdzie dużo zginęło i do niewoli wzięto, cofnąć się musiały, mimo to w końcu roku nowe wojska rosyjskie wciąż walczą na wschodzie Prus Książęcych z wojskami niemieckimi. 7 parafian tutejszych do końca roku, o ile doszły wiadomości, dwóch poległo, i to Piotr Musielak fornal i Jan Giera syn fornala obaj z Oporowa, polegli we Francyi. Nadto kilku jest rannych i jeden w niewoli francuskiej.
12. Wskutek wojny zapanowała drożyzna wielka.
13. Statystyka: dusz w parafii 1056, ślubów 6, chrztów 33, pogrzebów 5. Komunii rozdano 5350.
|