|
|
|
Powstańcze odznaki i odznaczenia |
|
Przez całe dwudziestolecie międzywojenne powstańcy wielkopolscy – w odróżnieniu od uczestników powstań śląskich - nie mieli własnego odznaczenia państwowego. Wiele było odznak pomniejszych i okolicznościowych, nadawanych krótko po zakończeniu powstania.
Pierwszym oficjalnym odznaczeniem powstania wielkopolskiego, ustanowionym w kwietniu 1919 roku, był znak pamiątkowy „Wielkopolska Matkom Poległych” (nazwa wyjaśnia tragiczne okoliczności nadawania). Wręczono ich około półtora tysiąca. Od grudnia 1919 roku, dla uhonorowania powstańców szczególnie zasłużonych podczas walk prowadzonych prawie rok wcześniej, nadawano Pamiątkowy Krzyż „Za waleczność” Rady Ludowej Miasta Poznania oraz Pamiątkowy Krzyż „Zasłudze Obywatelskiej” Rady Ludowej Miasta Poznania. Podobne w kształcie odznaczenia od 1920 roku nadawano zasłużonym żołnierzom Straży Ludowej. Wszystkie te odznaki, początkowo wykonane skromnie, z nie najlepszego materiału, z czasem często nabrały koloru; zawsze zaś były nadawane z ozdobnym, często pięknym artystycznie patentem.
W wojsku początkowo noszono tylko Odznakę Wielkopolskiej Szkoły Podoficerów Piechoty. Za to szczególną popularność zyskała Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich, ustanowiona 14 marca 1920 roku. Mieli ją prawo nosić wszyscy byli żołnierze armii powstańczej w regionie. Przedstawiała „czarny krzyż krzyżacki przekreślony na pół dobytym mieczem polskim, jako symbol zniszczenia krzyżackiego ucisku, barbarzyństwa i przewrotności przez oręż polski”. Odznace towarzyszył barwny patent z nazwami wszystkich większych oddziałów Wojsk Wielkopolskich – często dziś spotykany w muzeach i wśród pamiątek rodzinnych. W okresie międzywojennym była to jedna z najpopularniejszych odznak pamiątkowych w Wojsku Polskim.
W 1923 roku wprowadzono odznakę pamiątkową 14 Dywizji Piechoty Wielkopolskiej – dawnej 1 Dywizji Strzelców Wielkopolskich z okresu powstania, zaś w kilka lat później – Odznakę Pamiątkową Grupy „Leszno” [czarno-biały wizerunek tej odznaki przedstawiony jest też w książce Jarosława Wawrzyniaka „PAWŁOWICE I GMINA KRZEMIENIEWO W POWSTANIU WIELKOPOLSKIM 1918-1919” na str. 25 – przyp.LD].
W roku 1937 zatwierdzono oddzielną odznakę dla żołnierzy Batalionu Pogranicznego w Szczypiornie, którzy w 1919 roku działali w południowej Wielkopolsce.
Natomiast pierwsze odznaczenie za udział w powstaniu wielkopolskim ustanowiono w Polsce dopiero 1 lutego 1957 roku. Był to Wielkopolski Krzyż Powstańczy, opracowany przez Jerzego Drygasa i Eugeniusza Rosika. Wykonany z brązu, prosty w formie, zawierał miecz z Orłem Białym w wieńcu i latami 1918 – 1919, zaś na rewersie (odwrotnej stronie) napis „Powstańcom wielkopolskim PRL”. Z czasem wszyscy powstańcy wielkopolscy uzyskali prawo otrzymania Krzyża Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski oraz awansu na podporucznika – o ile już nie byli oficerami. Z dniem 8 maja 1999 nadawanie Krzyża uznano za zakończone.
[Źródło: http://eduseek.interklasa.pl ]
__________________
Dla www.klasaa.net
wybrał i opracował:
Leonard Dwornik
|
|
|
 Dwór Drobnin
 Kościół Pawłowice
 Dwór Oporowo
 Kościół Drobnin
 Pałac Pawłowice
 Kościół Oporowo
 Pałac Garzyn
 Dwór Lubonia
 Pałac Górzno |
|
