Kwietnia 20 2024 08:13:22
Nawigacja
· Strona główna
· FAQ
· Kontakt
· Galeria zdjęć
· Szukaj
NASZA HISTORIA
· Symbole gminy
· Miejscowości
· Sławne rody
· Szkoły
· Biogramy
· Powstańcy Wielkopolscy
· II wojna światowa
· Kroniki
· Kościoły
· Cmentarze
· Dwory i pałace
· Utwory literackie
· Źródła historyczne
· Z prasy
· Opracowania
· Dla genealogów
· Czas, czy ludzie?
· Nadesłane
· Z domowego albumu
· Ciekawostki
· Kalendarium
· Słowniczek
ZAJRZYJ NA


JAN MAJER Z GARZYNA

Nie znajdziemy jego nazwiska wśród innych mieszkańców Garzyna wymienionych na pomniku ku czci poległych z parafii w Świerczynie. Figuruje natomiast pod pozycją 867 w wydanej w 1936 r. „Liście strat Powstania Wielkopolskiego 1918/1919” - szeregowiec Jan Majer urodzony 26 XII 1896 r. w Dolsku pow. Śrem, zamieszkały w Garzynie pow. Leszno. W publikacji tej brak jednak informacji o dokładnej dacie i miejscu śmierci. W wykazie poległych stanowiącym załącznik do monografii Grupy „Leszno” autorstwa B. Polaka, Jan Mayer ur. 26 XII 1896 widnieje jako powstaniec poległy 11 I 1919 pod Osieczną - choć autor ma tu wątpliwości i stawia znak zapytania. Wątpliwości nie ma natomiast W. Omieczyński, powtarzając powyższe informacje – już bez znaku zapytania – w wykazie zatytułowanym „Poległych lista pamięci”. Sprawa wydawać mogłaby się zakończona, gdyby nie fakt, że żaden ze szczegółowych opisów potyczki pod Osieczną nie wymienia wśród poległych Jana Majera. Wymienia się natomiast Jana Majchrzaka z Górki, który pochowany został na cmentarzu parafialnym w Świerczynie. Rodzi się oczywiste pytanie, dlaczego we wspólnym grobie powstańców nie pochowano kolejnego mieszkańca parafii świerczyńskiej.
Choć w niewielu przypadkach fakt śmierci żołnierza potwierdzano urzędowo przez sporządzenie aktu zgonu, akurat dla Jana Majera akt taki sporządzono 19 XII 1919 w ówczesnym Urzędzie Stanu Cywilnego w Garzynie, w księdze zgonów z 1919 roku pod numerem 102 (choć od 11 miesięcy panowała tu polska władza, akty stanu cywilnego spisywano jeszcze po niemiecku !). Z dokumentu tego wynika, że szeregowiec Jan Majer, z zawodu rzeźnik, żołnierz 11 kompanii III batalionu 1 Pułku Strzelców Wielkopolskich, liczący lat 22 i 6 miesięcy, katolik, kawaler, zamieszkały w Garzynie, ur. w Dolsku, syn Ignacego i Jadwigi zd. Nawrockiej, zmarł w następstwie odniesionych ran w dniu 28 czerwca 1919 r. pod Biłką w Galicji Wschodniej. Czyli wcale nie powstanie wielkopolskie a walki z Ukraińcami pod Lwowem !
Ale i w tym miejscu od razu od razu rodzą się nowe wątpliwości. Wzmiankowany wyżej 1 Pułk Strzelców Wielkopolskich 28 czerwca 1919 r. nie walczył już pod Lwowem, bo dopiero co, w dniach 8 i 9 czerwca 1919 r. wrócił stamtąd do Poznania. Odpowiedź na te wątpliwości i jak się wydaje, ostateczne rozstrzygnięcie kwestii daty i miejsca śmierci Jana Majera, znajdujemy w publikacji pod redakcją wyżej wspomnianego B. Polaka „Walki o Lwów i Małopolskę Wschodnią 1918-1919”. W zamieszczonym tam wykazie poległych Grupy Wielkopolskiej pod poz. 12 znajduje się tenże Jan Majer. Wszystkie dane osobowe są zgodne. Poległ 28 czerwca 1919 r. pod Narajowem. Wspomniana wcześniej miejscowość Biłka (może i również rzeka o tej samej nazwie) leży niedaleko Narajowa, stąd miejsce śmierci podane w akcie zgonu należy uznać za potwierdzone. Z opisu potyczki pod Narajowem dowiadujemy się, że walczył tam 10 Pułk Strzelców Wielkopolskich. Wychodzi więc na to, że w akcie zgonu błędnie zapisano nazwę oddziału, w którym walczył Jan Majer. Był to niewątpliwie „10” a nie „1” Pułk Strzelców Wielkopolskich. Pomyłka ta jest wytłumaczalna, gdyż 10 PSWlkp. wcześniej nazywany był 1 Pułkiem Rezerwowym Strzelców Wlkp.
10 Pułk Strzelców Wlkp. pod dowództwem kapitana Andrzeja Kopy, między 22 a 26 czerwca 1919 r. wyruszył do Galicji Wschodniej w składzie Grupy Wielkopolskiej (tzw. „drugiej”) gen. Daniela Konarzewskiego (ogółem Grupa liczyła 89 oficerów i 4353 szeregowych). Oddziały wyładowały się w Bóbrce, następnie przez Lwów przemaszerowały na linię frontu nad dolnym biegiem Gniłej Lipy i w nocy z 27 na 28 czerwca zajęły swe stanowiska tak, że nieprzyjaciel tego nie zauważył. Planowano tu rozpoczęcie generalnej ofensywy mającej na celu zajęcie Galicji Wschodniej aż do rz. Zbrucz. Najpoważniejsze zadanie wyznaczono Grupie gen. Konarzewskiego, który już wcześnie w marcu ocalił Lwów. Wyznaczono mu odcinek środkowy nad Gniła Lipą, na południe od Przemyślan, od miejscowości Wypyski do Hulbowa. Celem pierwszego dnia było przełamanie frontu, wzięcie Narajowa i zajęcie stanowisk na wschód od rzeki Narajówki. Zadanie to powierzono 10 Pułkowi Strzelców Wielkopolskich, składającemu się z doborowego żołnierza, doświadczonego w bojach z Niemcami na froncie wielkopolskim. W sobotę 28 czerwca z brzaskiem dnia, o godzinie 4.00, pułk z wielką brawurą uderzył na wroga, wywołując wśród niego przerażenie i popłoch. Żołnierze rzucili się na silnie umocnione stanowiska nieprzyjacielskie nad Gniła Lipą, uzbrojone w liczne karabiny maszynowe i lekką artylerię polową. Wszystkie trzy bataliony odznaczyły się bohatersko, najtrudniejsze jednak zadanie miał batalion III pod komendą por. Wojciecha Wężyka*, który nacierał w pierwszej linii, a w nim przypadły najkrwawsze walki 10 i 11 kompanii. Kompania 11, w której walczył Jan Majer, atakowała na skrajnym lewym skrzydle koło Wołkowa, dostała się w boczny ogień nieprzyjacielski i straciła przy tym kilku zabitych i rannych. Jednym z poległych był szer. Jan Majer. Przy zdobywaniu Biłki przez 10 kompanię, raniony został ciężko dowódca Wieczorek. Akcję 10 PSWlkp. wspierał I dywizjon artylerii wielkopolskiej pod dowództwem ppłk. Niemiry, jak też inne oddziały wielkopolskie, a zwłaszcza kompanie ciężkich karabinów maszynowych. Po dwugodzinnej uporczywej walce zdobyte zostały miejscowości: Biłka, Kosteniów i Jańczyn. O godzinie 15.00 był zdobyty Narajów. W walce poległ oficer i 13 szeregowych, rany odniosło 64 żołnierzy. Przebieg natarcia obserwował Wódz Naczelny Józef Piłsudski, który przybył do miejsca postoju l kompanii sanitarnej. J. Piłsudski wyraził podziękowanie za mężną postawę oddziałów wielkopolskich. Następnego dnia pułk bez walki zajął Brzeżany. W kolejnych dniach pościgu piechota wielkopolska wyparła Ukraińców za Seret i 17 lipca, w ostatnim dniu ofensywy, brawurowo zdobyła Husiatyń nad Zbruczem.


Kierunek ataku10 PSWlkp. od 28 czerwca 1919 r.


Okoliczności śmierci mieszkańca Garzyna Jana Majera wydają się być ostatecznie wyjaśnione. Poległ w walce z Ukraińcami 28 czerwca 1919 r. pomiędzy Wołkowem a Biłką w Galicji Wschodniej, podczas natarcia na Narajów, jako żołnierz 11 kompanii 10 Pułku Strzelców Wielkopolskich.

Cześć Jego pamięci !

-----------------------------------------------------------------
*)Kpt. Wojciech Wężyk poległ 3 VIII 1920 jako oficer 70 pp.

________________________________
Źródło:
T. Jabłoński, Lista strat powstania wielkopolskiego 1918/1919, Warszawa 1936. B. Polak, Front południowo – zachodni (Grupa „Leszno”) powstania wielkopolskiego 1919 r., Kościan 1971.
W. Omieczyński, Poległych lista pamięci, w: Przyjaciel Ludu, z. IV (XV) , Leszno 1988.
B. Polak, Walki o Lwów i Małopolskę Wschodnią 1918-1919. T. V, Kościan 2003.
B. Polak, Walki o Lwów i Małopolskę Wschodnią 1918-1919. T. V, Kościan 2003.
G. Łukomski, B. Polak, Powstanie Wielkopolskie 1918-1919, Koszalin Warszawa 1995.

----------------------------------------------------
Informacja: pan Jarosław Wawrzyniak.

WARTO ZOBACZYĆ
Dwór Drobnin

Kościół Pawłowice

Dwór Oporowo

Kościół Drobnin

Pałac Pawłowice

Kościół Oporowo

Pałac Garzyn

Dwór Lubonia

Pałac Górzno
Wygenerowano w sekund: 0.00 6,227,924 Unikalnych wizyt