Wojciech Morawski w epilogu opracowania „WIELKOPOLSKIE POEMATY FRANCISZKA DZIERŻYKRAJA MORAWSKIEGO” (str.75), odnosząc się do tekstów z petersburskiego wydania POEZJI FRANCISZKA MORAWSKIEGO (1855), pisze między innymi:
[…] Pierwsze spojrzenie na spis treści POEZJI opublikowanych nakładem B. M. Wolffa za pozwoleniem cenzora Pawła Kukolnika [„Pozwolono drukować, z obowiązkiem złożenia w Komitecie Cenzury, prawem oznaczonej liczby egzemplarzy. Wilno 8 Lipca 1854 roku” – przyp. LD], powoduje merytoryczne zaniepokojenie. W Wizycie w sąsiedztwo wyodrębnione zostały dwa obrazy (mimo że Morawski napisał tylko obraz I), a w spisie brak jest odwołania do Dworca mego dziadka. Stało się tak za sprawą umieszczenia poematu o dziaduniu jako obraz II Wizyty… .
Różnice w treści Wizyty w sąsiedztwo, wynikające z porównania petersburskiego nakładu i wydania zbiorowego pism Morawskiego, oprócz drobnych zmian w pisowni, których znaczenie dla wymowy utworu jest mało istotne i dlatego je pomijam, sprowadzają się tylko do zakłóceń w początkowej części utworu. W wydaniu z 1855 roku widoczny jest brak pierwszych sześciu wersów tekstu:
„Gdzież jesteś czasie ojców? jeszcze niedaleki,
Przecież zda się, że setne dzielą cię już wieki.
Wszystko, wszystko tak nagle, tak zupełnie inne!
O powróć myśli moja w twe lata dziecinne;
Wywołaj dawne kształty, schwyć i przedstaw oku,
W mglistym już niepamięci ginące obłoku” (Wizyta…, s.39)
Apostrofa do dawych czasów, które zostały nagle zmienione, stanowiła z pewnością dla cenzora zbyt wyraźny znak niezadowolenia. Afirmacja dawności obecna w tych wersach miała spowodować ostre zestawienie dwóch różnych okresów w historii, nakierować czytelnika na sposób odbioru całego utworu. I zapewne z tych powodów zostały one usunięte. […]
______________________________
Źródło: Wojciech Morawski, „Wielkopolskie poematy Franciszka Dzierżykraja Morawskiego”, Poznań 2007 (praca magisterska napisana pod kierunkiem naukowym prof. dr hab. Zofii Trojanowiczowej – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej”)
______________________________
Dla www.klasaa.net
wypisał: Leonard Dwornik
|
