Arcybiskup Ignacy Krasicki herbu Rogala, najwybitniejszy pisarz epoki Oświecenia , był ostatnim prymasem rezydującym w pałacu w Skierniewicach w okresie 1795-1801. Krasicki objął rezydencję i zamieszkał na stałe w Skierniewicach, wiodąc spokojne życie literata po śmierci swego poprzednika arcybiskupa Michała Poniatowskiego.

Ustronna atmosfera skierniewickiego pałacu sprzyjała tworzeniu nowych dzieł literackich. Tutaj powstawały bajki, trzecia część „Pana Podstolego”. W tutejszym pałacu Krasicki tłumaczył z łaciny „Żywoty sławnych mężów” Plutarcha oraz pisał dzieło „ O rymotwórstwie i rymotwórcach.”.

Tutaj także przygotowywany był do druku periodyk literacki „Co tydzień”. Pismo to wydawane było w latach 1798-1799, ukazało się tylko 39 numerów.

Literackim doradcą i przyjacielem prymasa, był ex-ksiądz pijar Franciszek Ksawery Dmochowski, zdolny ówczesny literat , publicysta i krytyk literacki. Dzięki staraniom Krasickiego u władz pruskich Dmochowski powrócił z zagranicy i zamieszkał w skierniewickim pałacu. Do Dmochowskiego należało uporządkowanie i przygotowanie do wydania wszystkich dzieł Krasickiego. Dzieła te wydane w 10-ciu tomach , ukazały się już po śmierci autora.

Arcybiskup posiadał bardzo bogate zbiory biblioteczne. Podczas pobytu w Skierniewicach uzupełniał kolekcję, skupował nowe wydania, zarówno współczesne jego czasom jak i starożytne. Posiadał również bardzo rzadki zbiór bizantynów weneckich. W kolekcji jego wyróżniał się słynny trzy tomowy rękopis Jana Długosza oprawiony w piękną skórę. Dzieło to, pod koniec życia, ofiarował kapitule gnieźnieńskiej. Biblioteka prymasa liczyła około 4.000 woluminów. Najwięcej dzieł w skierniewickiej bibliotece było z zakresu literatury pięknej i teorii wymowy. Kiedy arcybiskup zmarł, jego zbiory biblioteczne, zostały sprzedane i wzbogaciły księgozbiór Liceum Warszawskiego.

Ignacy Krasicki doceniał sztukę ogrodniczą i zajął się upiększaniem parku. Do prowadzenia ogrodu przypałacowego sprowadził z Heidelbergu ogrodnika Jana Krebsa. Krebs prowadził ogród według życzeń prymasa, upodabniając go do dawnej rezydencji prymasów warmińskich znajdującej się w Smolanach na Warmii, w której Krasicki rezydował do 1795 roku.

W 1796 roku, po utracie niepodległości kraju, nastąpiła sekularyzacja dóbr kościelnych. Rząd pruski skonfiskował wszystkie dobra prymasowskie, w tym cały majątek skierniewicki.

Dzięki znajomości Ignacego Krasickiego z królem Prus Fryderykiem II, arcybiskup zawarł układ z Generalną Kamerą w Berlinie na mocy której uzyskał 300 000 zł rocznej pensji. Ponadto pozostawiono mu dożywotnie prawo użytkowania dóbr w Skierniewicach, zamieszkiwania w pałacu (do śmierci w marcu 1801 r.) oraz korzystania z części ogrodu.

_______________
Źródło: tekst Małgorzaty Lipskiej-Szpunar zamieszczony
na stronie internetowej URZĘDU MIASTA SKIERNIEWICE
[http://www.skierniewice.um.gov.pl/index.php?id=156]

Pałac został zbudowany z inicjatywy arcybiskupa Wojciecha Baranowskiego w latach 1609-1619. Pełnił rolę nowej rezydencji biskupów po tym, jak wyprowadzili się oni ze stojącego wówczas obok zamku [po którym dziś nie ma śladu – przyp. LD]. Wybudowano pałac w stylu renesansowym, a wokół niego później budynki gospodarcze, park, oranżerię, które dały początek istniejącej do dzisiaj osadzie pałacowej. Do Skierniewic przenieśli się prymasi z zamku w Łowiczu, który został spalony przez Szwedów w drugiej połowie XVII wieku.

W pałacu prymasi sprawowali władzę w kraju pod nieobecność króla, lub w okresie bezkrólewia. W obiekcie tym zapadło wiele ważnych dla kraju decyzji. Odbywały się zjazdy biskupów, magnatów i szlachty. W 1795 roku zamieszkał i przez wiele lat tworzył ostatni z rezydujących w Skierniewicach prymasów, poeta i wybitny pisarz doby oświecenia Ignacy Krasicki.

Miasto przeżyło upadek podczas rozbiorów. W roku 1820 car Aleksander podarował włości arcybiskupie ze Skierniewicami swojemu bratu - Wielkiemu Księciu Konstantemu. Po jego śmierci ziemie te przechodzą w posiadanie jego żony, Joanny Grudzińskiej. W roku 1831 Joanna umiera i całe Księstwo Łowickie od tej pory należy do carów rosyjskich. W roku 1884 odbył się tu zjazd cesarzy Rosji, Niemiec i Austro-Węgier.

Po I wojnie światowej w pałacu umieszczono Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Powstaje tu stacja doświadczalna: Zakład Warzywnictwa, sad pomologiczny, internaty dla studentów i regionalne Muzeum Przyrodnicze.

W roku 1939, podczas wojny obronnej miasto uległo częściowemu zniszczeniu. W roku 1951 w pałacu umieszczono Instytut Sadownictwa, który dziś nazywa się Instytutem Sadownictwa i Kwiaciarstwa. W 1964 roku powstaje tu Instytut Warzywnictwa, którego głównym obiektem jest pałac prymasowski. […]

Pałac jest dostępny dla zwiedzających praktycznie tylko raz w roku – w wrześniu podczas Skierniewickiego Święta Kwiatów, Owoców i Warzyw zwanego też Dożynkami Ogrodniczymi [uzup. LD].

_______________
Tekst: skrót opisu ze strony internetowej ZAMKI I PAŁACE WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO:
Tomasz Szwagrzak - SKIERNIEWICE
[http://www.zamkilodzkie.pl/pliki/skiern_palac.htm]


________________________
Dla www.klasaa.net wypisał
i opracował: Leonard Dwornik