Portret Stanisława Śmigielskiego z tablicy fundacyjnej
kościoła w Oporowie.
Stanisław z Bnina Śmigielski, żyjący w latach 1590-1659, był najstarszym synem Jana Śmigielskiego (zmarł w 1616) i Katarzyny z Oporowa Grocholskiej herbu Topór (zmarła w 1636). Oprócz Stanisława, para ta miała jeszcze synów Bernarda i Jana oraz córki Katarzynę i Zofię. Po śmierci Jana z Bnina Śmigielskiego, majątek w Oporowie przeszedł na rzecz Stanisława, jako pierworodnego. Ten w roku 1620 ożenił się z Katarzyną Zdżarowską herbu Poraj. Małżeństwo to doczekało się tylko jednej córki, Jadwigi. W związku z tym, po śmierci Stanisława (1659 rok), Oporowo przeszło drogą układów rodzinnych w ręce jego bratanka, również Stanisława (syna Jana Śmigielskiego). W roku 1659(?), ten Stanisław z Bnina Śmigielski ożenił się z Katarzyną Krzyżanowską herbu Świnka. Z tego związku urodzili się: Adam, Kazimierz oraz Anna i Konstancja.
W związku z tym, że mniej więcej w tym samym czasie pojawia się dwóch Stanisławów z Bnina Śmigielskich, nasuwa się pytanie, który z nich był fundatorem i budowniczym kościoła w Oporowie. Jeden z dziewiętnastowiecznych genealogów, Teodor Żychliński, w „Złotej księdze szlachty polskiej” napisał: „Stanisław z Bnina Śmigielski, dziedzic Oporowa, gdzie wzniósł piękny kościół parafialny 1640 r., ożeniony z Katarzyną Krzyżanowską herbu Świnka, był ojcem słynnego wodza partyzanckiego, Adama, dalej Kazimierza 1704 r., bezpotomnego oraz dwóch córek: Anny za Łukaszem i Konstancyi za Franciszkiem Błociszewskimi herbu Ostoja”. Wersja Żychlińskiego jest jednak nie do przyjęcia, ponieważ w latach 1637-1644, kiedy ta świątynia powstawała, był on stanowczo zbyt młodym, aby móc ewentualnie takie decyzje samodzielnie podejmować.
Pozostaje zatem Stanisław z Bnina Śmigielski, syn Jana Śmigielskiego i Katarzyny z Oporowa Grocholskiej. To właśnie na niego wskazuje pewien fragment z „Kroniki Oporowskiej” z roku 1642: „Bogu w trójcy swiętey jedynemu na Chwałę Przenajświętszy Matce iego na czesc y świętym Patronom swoim na ozdobe. Pod tytułem Niepokalanego Poczęcia Najświętszy Panny Mariey. Ten kościoł z gruntu podmurowac, sklepy wysklepic y drzewem na teysz dziedzinie zrodzonym zrobic y opaske obmurowac wymierowac y wewnątrz kosztem y nakładem swoim własnym sporządzić y wystawić kazał Stanisław ze Bnina Smigielsky herbu Łodzia dziedzic w Oporowie y jedyny podawca kościoła oporowskiego z Katarzyną herbu Rosa Zdzarowska małżonka swoia”. Zapis ten jednoznacznie dotyczy tego właśnie Stanisława i to jemu należy się cały splendor za to, co do dzisiaj stanowi dumę Oporowa. Potwierdzenia słuszności tej tezy, możemy się również doszukać w testamencie Stanisława z Bnina Śmigielskiego, spisanym 04.03.1657 roku.
POZOSTAŁOŚCI PO STANISŁAWIE Z BNINA ŚMIGIELSKIM:
KOŚCIÓŁ W OPOROWIE
POD WEZWANIEM NIEPOKALANEGO POCZĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ PANNY MARII
Widok ogólny kościoła
Widok kościoła od strony wschodniej
Widoczny na fotografii kościół zlokalizowany jest na rozstaju dróg prowadzących do Oporówka, Czarkowa i Łęki Wielkiej. W zamyśle fundatora miał być usytuowany z dala od zabudowań majątkowych, co miało go chronić przed ewentualnym pożarem. Wybór tego miejsca spowodował, że poprzedni kościół istniejący na terenie dzisiejszego ogrodu proboszczowskiego, został w II połowie XVII wieku rozebrany. Dokładnie na wprost (na kierunku wschodnim) znajduje się główna brama wjazdowa do parku z dworem, gdzie kiedyś mieszkali dawni właściciele tej wsi. Oczywiście, przez ostatnich kilkaset lat, otoczenie kościoła wyraźnie się zmieniło. Przybyło też, szczególnie od południa, budynków mieszkalnych, których tam wcześniej nie było. Jednak cały czas, to kościół jest w Oporowie budowlą dominującą i odróżniającą się od innych budowli tego typu w bliższej i dalszej okolicy.
Ołtarz główny w kościele z obrazem Matki Boskiej Różańcowej z Dzieciątkiem
Herb ŁODZIA na dachu kościoła w Oporowie
_________________________________________
TABLICA FUNDACYJNA KOŚCIOŁA Z 1659 ROKU
Tablica fundacyjna znajdująca się na północnej ścianie świątyni
Ta drewniana tablica wykonana została w stylu barokowym. Ma kształt prostokąta i obramiona jest parą kolumienek i uszami. Na kolumienkach wspiera się belkowanie i trójkątny naczółek. W jego środku wstawiona nasadka z portretem fundatora, zwieńczona naczółkiem o łuku odcinkowym i obramiona uszami. Pod tablicą w owalu inskrypcja nagrobna fundatora. Napis na tablicy brzmi: „DOM IN GLORIAM ET MATRI SED SEMPER VIRGINI MIRABILI QUE GENITOREM SUUM GENUIT ALTOREM ALUIT REXIT DEUM SUUM DOMINEM SUBDITUM HABUIT VIRGINI DEI PARA MARIA ECCLESIAM HANC SUB POTIFICATO SS PAPA URBANO VIII REGNAVIT SUO REGE VLADISLAO DIE PRAESENTE ILLMO REVDMO D.ANDREA DE SZOŁDRI SZOŁDRSKI DE RADICE EREXIT PRO PRIMODENITA IMMACULATO CONCEPTIO IN A. 1640 PARAVIT ITEM PER ILLUSTREM RMUM DM JOANEM BAJKOWSKI EPISCOP.ESENSE SUFRAGANEU.POSNAN.DIE PRIMA DNCA POST FES.HEDVIGIS CONSACR CURAVIT IN LAUDEM TITULA SSME IMMACULATAE CONCEPTIONIS EIUS ATQUE HONOREM PATRONORU SSM STANISLAE ET CATHARINAE V.M.ATQ HEDVIGIS VIDUAE DEVOVIT ET ORNAVIT A.D.1644 STANISLAUS DE BNIN SMIGIELSKI HERES IN OPOROWO EADEM ECCLESIA IN PAROCHIALEM REDUXIT ATQ FUNDAVIT HUNC TEMPL (...?) ANTECESSU (...?)”.*
Napis w owalu pod tablicą: „IPSE OCCUBUIT A.D.1659 DIE MENSE MARTII HAEC PARATA ETERNITATI MEMORIAE (...?) ORATUR PRO EO”. **
--------------------------------------------------------------------------
* „Bogu Najlepszemu i Najwyższemu w chwale i Matce zawsze dziewicy, która poczęła swojego stwórcę i Kościołowi i Bogu swojemu Panu była posłuszna. Za pontyfikatu najśw. Papieża Urbana VIII i za rządów króla Władysława dnia teraźniejszego, najświetniejszemu szanownemu P. Andrzejowi de Szołdri Szołdrskiemu de Radice dla prawa starszeństwa niepokalanie poczętej w 1640. Poświęcił zaś prześwietny szanowny Pan Jan Bajkowski Biskup sufragan poznański dnia pierwszego po święcie Jadwigi pod wezwaniem najśw. Niepokalanie Poczętej, a także ofiarował pod honorowym patronatem najśw. Stanisława i Katarzyny Dziewicy i Męczennicy oraz Jadwigi Wdowy. Ufundował i uposażył ów kościół w parafii roku pańskiego 1644 Stanisław de Bnin Śmigielski dziedzic w Oporowie na miejscu poprzedniej świątyni”.
** „Ów spoczął w grobie roku pańskiego 1659 dnia 2 marca. Sporządzono to na wieczną pamiątkę. Módlmy się za niego”.
--------------------------------------------------------------------------
_________________________________________
KRONIKA OPOROWSKA ROZPOCZĘTA W ROKU 1637
Strona główna Kroniki Oporowskiej
-----------------------------------------------------------------------
Źródło:
Elżbieta i Jerzy Kownaccy, "Kronika Oporowska 1637-1923", str. 25-29, Krzemieniewo 2013.
|