Kiedy Erazm Stablewski* wrócił z Berlina, zjechało się do Dłoni wielu obywateli, aby mu za jego piękną mowę**, którą na sejmie wygłosił, złożyć podziękowanie. W liczbie przybyłych był także jenerał Franciszek Dzierżykraj-Morawski, a wznosząc zdrowie szanownego posła, poeta nasz następujący wiersz zaimprowizował:

Kto w swych mowach polską ziemię
Z obcego czyści kąkolu,
I spodlałe [pruskie] plemię
Siecze jakby na Psiém Polu,
Temu, choć już z świata niknę
I prawie jestem staruszkiem,
Jeszcze gromkie „Vivat” ryknę,
I ten kielich spełniam duszkiem.

„Kurier Poznański”, który ten wiersz opublikował w 1873 roku, poprzedził go informacją, że […] po roku 1850 stawał w obronie praw języka ojczystego, jak wiadomo, poseł nasz z Krobskiego powiatu, ś.p. Erazm Stablewski, dziedzic Dłoni […].

____________________________

*/ Erazm Stablewski (1802-1870) – urodzony 02.06.1802 w Trzeku k/Środy Wlkp. wielkopolski ziemianin z Dłoni, Czeluścina (majątki Melanii Wilkońskiej - jego żony od 1825 r.) i Smolic w powiecie rawickim, do których dokupił po ślubie m.in. Wilkowo Niemieckie w powiecie leszczyńskim. Działacz gospodarczy i polityczny realizujący program pracy organicznej, jeden z założycieli gostyńskiego Kasyna, członek zarządu poznańskiego Bazaru i Towarzystwa Pomocy Naukowej, członek Ligi Polskiej i jej dyrektor na powiat wschowski, trzykrotnie wybierany do sejmu pruskiego (w 1849 i 1858 do izby niższej, a w 1851 do izby wyższej jako przedstawiciel wielkiej własności ziemskiej), członek zwyczajny Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1857-1870. Po wygaśnięciu mandatu poselskiego w 1862 wycofał się z życia publicznego, spędzając ostatnie lata życia w Wilkowie Niem. (obecnie Wilkowice), gdzie 13.09.1870 zmarł i został pochowany. Niewiele ponad 3 lata później zmarła jego żona, która została pochowana w tymże Wilkowie („spuszczono trumnę do grobu familijnego w sklepieniach kościelnych, gdzie spoczęła obok trumien męża i dwojga przedwcześnie zmarłych dziatek”). [WSB, biogram wg Sławomira Leitgebera na s.690-691 – skrót i uzup. LD]

**/ Erazm Stablewski: „Mowa miana na posiedzeniu izby poselskiej Sejmu Pruskiego 11. Maja 1859 roku w obronie praw narodowości i języka polskiego”, Nakładem Autora, Poznań 1859 [Biblioteka Sejmowa, sygnatura ZHS–B 13018];

W Bibliotece Sejmowej jest też broszurka polityczna „Mowy sejmowe Erazma Stablewskiego byłego posła W. Ks. Poznańskiego do Izb Pruskich” wydana w Drukarni Ed. Haenela, Berlin 1854 [karta 000110461] – zawierająca mowy wygłoszone podczas pierwszej kadencji jego posłowania, a mianowicie:
- Mowa I, Izba druga, dn. 2 października 1849 (s. 1-13)
- Mowa II, Izba druga, dn. 17 grudnia 1849 ( s. 14-25)
- Mowa III, Izba druga, dn. 30 kwietnia 1851 r. (s. 26-39)
- Mowa IV, Izba druga, dn. 6 maja 1851 (s. 40-45)
- Mowa V, Izba pierwsza, dn. 21 kwietnia 1853 (s. 46-51)

Ponadto zobacz w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej: „Mowa Erazma Stablewskiego posła gnieźnieńskiego na posiedzeniu Izby Poselskiej Sejmu Pruskiego z dnia 4 lutego 1861 roku”, Nakładem Autora, Poznań 1861.

_______________________
Dla www.krzemieniewo.net
opracował: Leonard Dwornik