1. Dnia 20. stycznia odbyły się wybory Stowarzyszenia Chrześcijańsko-Narodowego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych w Lesznie, gdzie ja zostałem wybrany na ławnika.
2. Dnia 3. lutego Konferencja płatników w biurze inspektora szkolnego w Gostyniu celem zaznajomienia z nowym sposobem wypłaty poborów siłom nauczycielskim. Zostałem mianowany płatnikiem i przydzielono mi gminy: Krzemieniewo, Belęcin, Drobnin, Mierzejewo, Oporowo i Oporówko.
3. Dnia 5. lutego szkolny inspektor Stachowski z Gostynia wizytował tutejszą szkołę od 1 do ½ 4 godz. Wynik brzmiał: „dobry”.
4. Reskryptem z dnia 28. lutego 1923 l. dz. 2147/I M.W.R. i O.P. zarządziło co następuje: z dniem 1. kwietnia 1923 odda Inspektorat szkolny w Gostyniu zarząd szkół powiatu leszczyńskiego w Belęcinie, Drobninie, Krzemieniewie, Mierzejewie, Oporowie i Oporówku, należących dotychczas do Inspektoratu szkolnego w Gostyniu Inspektorowi Tyczewskiemu w Lesznie.
Przy tej sposobności dziękuję uprzejmie i serdecznie wszystkim P.P. kierownikom. nauczycielkom i nauczycielom za ich w tak trudnych warunkach wykonywaną blisko dwuletnią współpracę a niemniej okazywaną z ich strony życzliwość, szczerość i zaufanie. Szczęść Boże w dalszej pracy!

Stachowski inspektor szkolny

5. Dzień 3. maja jest narodowym świętem w całej Polsce. Dzieci przyszły do szkoły w niedzielnych ubraniach. Najpierw odśpiewano pieśń kościelną i odmówiono modlitwę. Później nauczyciel dokładnie wyjaśnił znaczenie i ważność Konstytucji Trzeciego Maja 1791 i napominał dzieci do miłości do nowej ojczyzny i do szacunku wobec polskich urzędników. Szkolna uroczystość zakończyła się prośbą do boga, aby zawsze dawał dobre rządy dla nowej ojczyzny i także dla ewangelików oraz aby z całą miłością ochraniał kochaną ojczyznę przed niebezpieczeństwami. Na koniec odśpiewano pieśń: „Boże, coś Polskę”.
Dla Głównego Towarzystwa Czytelni Ludowej w Poznaniu zebrały dzieci szkolne 25.000 mk.
6. Dnia 30. maja dzieci szkolne wzięły udział w wycieczce szkolnej wozem do miasteczka Osieczna. Najpierw obejrzano wielkie i piękne jezioro, następnie ewangelicką szkołę i kościół oraz klasztor i grobowiec pod nim. Koni dostarczyli bezpłatnie: Oskar Schlecht, Karl Schnecke i Hermann Wandelt I. Wyjechaliśmy o godzinie 8 rano i wróciliśmy szczęśliwie o godzinie 7 wieczorem.
7. Dnia 7. czerwca nastąpi uroczyste przeprowadzenie zwłok ś.p. Dr K. Marcinkowskiego, jednego z najzasłużeńszych synów Wielkopolski do grobów zasłużonych przy kościele św. Wojciecha w Poznaniu.
Dnia 9. czerwca niżej podpisany nauczyciel opowiedział dzieciom szkolnym o błogosławionej działalności i życiu tego ważnego człowieka naszej prowincji i na koniec nauczyciel wyraził życzenie, aby dobry bóg zawsze zsyłał na nasze województwo i naszą nową ojczyznę takich szlachetnych ludzi, jakim był Dr. K. Marcinkowski.
8. We wtorek, dnia 24. czerwca odbyło się święto dziecka w ogrodzie Malickiego w podobny sposób jak dnia 2. lipca 1922. Na to święto rodzice przeznaczyli 625.000 mk.
10. Rok szkolny 1922/23 zakończył się dnia 28. czerwca 1923. Szkołę opuściło 9 dzieci i przyjęto 9 dzieci. Liczba uczniów wynosi 63.
11. Nowy rok szkolny 1923/24 rozpoczął się w poniedziałek dnia 6. sierpnia 1923.
12. Inspektorat Szkolny w Lesznie donosi: Kuratorjum Okręgu Szkolnego Poznańskiego Wydział II. L. dz. 51/23 II. L. Poznań 12. Czerwca 1923 znosi z dniem 1. Lipca 1923 roku ewangelicką gminę szkolną w Górznie powiatu leszczyńskiego. Równocześnie przekazuje się dotychczasowych jej członków a mianowicie z Górzna i Garzyna oraz Karola Bernhardta z Karchowa hub do ewangelickiej gminy szkolnej w Frankowie powiatu leszczyńskiego, ewangelików zaś z Bojanic do ewangelickiej gminy szkolnej w Miąskowie powiatu kościańskiego. Ewangelicy z Górzna i Garzyna oraz Karol Bernahardt z Karchowa hub płacić będą … (dalszy tekst w aktach szkolnych). Ewangelicy wreszcie z Karchowa wsi płacić będą podatki szkolne jak dotychczas do kasy ewangelickiej gminy szkolnej w Krzemieniewie.
13. Lekcje skończyły się w sobotę dnia 16 września o godz. 1 po południu i w poniedziałek 15. października o godz. 8 rano rozpoczęły się na nowo. W tym czasie trwały ferie jesienne.
14. Przed tutejszą szkoła stoi pomnik cesarza Wilhelma I. Gdy w roku 1919 na mocy kongresu pokojowego w Wersalu Polska została ogłoszona niepodległym państwem, a nasza prowincja powróciła do starej ojczyzny, tak nie mógł dłużej stać taki pomnik. Dlatego tutejsi Polacy ogłosili zbiórkę (niektórzy Niemcy również się przyłączyli, nauczyciel Kaisar ofiarował 20 funtów żyta), aby na fundamencie obecnego pomnika postawić posąg sławnego polskiego dowódcy Tadeusza Kościuszki, którego wymodelował i postawił prosty stelmach Majchrzak z Karchowa. Pomnik ten kosztował w całości 4.000.000 mk. Poświęcony został w niedzielę, dnia 14. października 1923 przez dziekana Steinmetza z Osiecznej. Przy tej uroczystości byli obecni wszyscy Polacy z Krzemieniewa i okolic, również niektórzy Niemcy z tutejszej gminy, dzieci szkolne z Krzemieniewa, Drobnina i Garzyna ze swoimi nauczycielami, strzelcy z Leszna, a także niektóre związki z okolicy ze swoimi sztandarami i w końcu cała kapela wojskowa 17 pułku ułanów z Leszna ze swoim kapelmistrzem panem porucznikiem Dzidzek. Najpierw pan Kamieniarz jako przewodniczący komitetu pomnikowego powitał obecnych w serdecznych słowach. Później pan nauczyciel Marcinkowski z Drobnina przedstawił życiorys tego świetnego dowódcy i to co on zrobił dla Polski. Później przemawiał dziekan Steinmetz z Osiecznej, mówiąc o miłości i wierze dla nowej ojczyzny i poświęcił pomnik. Po nim przemawiał pan Raszewski i komisarz Górkiewicz z Leszna oraz właściciel dóbr pan Ponikiewski z Drobnina. Na końcu miejscowy nauczyciel wystąpił ze swoim przemówieniem:
Wielce szanowni Goście!
Pan Kamieniarz jako prezes dzisiejszej uroczystości przywitał Was kochani goście, wielebny ksiądz dziekan Steinmetz poświęcił pomnik naszego bohatera Tadeusza Kościuszki, pan nauczyciel i mój kolega Marcinkowski powiedział Wam wszystko o Kościuszce i także panowie Ponikiewski, Raszewski i Ogórkiewicz wygłosili gorące słowa tyczące dzisiejszej uroczystości, a na końcu przypada i mnie, jako miejscowemu nauczycielowi powiedzieć kilka słów. Opiekę nad tym pomnikiem powinien mieć tutejszy sołtys jako przełożony gminy, a mnie jako najbliższemu sąsiadowi i nauczycielowi przypada najbliższa opieka nad tym pomnikiem. Obejmuję ten piękny obowiązek z największą chęcią, ponieważ pracowitość społeczeństwa jest największym jego skarbem i najcenniejszą zaletą. Pod moim nadzorem będą dzieci szkolne te śliczne kwiatki, które nam pan Rosiński z Brylewa darował i zasadził, podlewać i pielęgnować i ganek przed tym pomnikiem czysto trzymać, aby wszystko było w najlepszym porządku. Chociaż jestem ewangelikiem i nauczycielem szkoły niemieckiej ale w tutejszej szkole udzielam także i języka polskiego, nie tylko z obowiązku ale i z miłości wobec mojej nowej Ojczyzny jako rodzony Polak ze Śląska Cieszyńskiego i chcę być dla naszego polskiego Narodu i Państwa nie tylko wiernym obywatelem, lecz także gorącym patriotą i prawdziwym synem naszej miłej Ojczyzny i kochać ją, jak dzieci własną matkę. Musimy się wszyscy hartować dla wielkich zadań, rozpalić w sobie państwowotwórczą energię, zrozumieć wielką ideę i misję dziejową Polski, kochać ją i poświęcić się jej służbie.
Kochajmy się bracia mili, kochajmy się w każdej chwili,
Od pałaców do chat kmieci, jako jednej matki dzieci.
Kochajmy się bracia wzajem a kraj będzie dla nas rajem,
Bo gdzie mieszka miłość, zgoda, tam panuje i swoboda.
Za zasługi wojenne otrzymał Tadeusz Kościuszko, jak już słyszeliście, od naczelnika Stanów Zjednoczonych w Ameryce rangę generała i spory obszar ziemi na własność. Hojnie obdarowany majątkiem i zaszczytami, mógł teraz Kościuszko żyć spokojnie na wolnej ziemi w Ameryce, za którą walczył, ale jego myśl i serce było zawsze w jego drogiej Ojczyźnie, do której wrócił i za nią dalej walczył. Kochane dzieci szkolne z Krzemieniewa, Drobnina, Garzyna i okolicy i ty miła młodzieży, weźcie sobie za przykład tego polskiego bohatera, proście Pana Boga, aby Was obdarzył taką miłością dla naszej drogiej Ojczyzny, aby do serc Waszych wpoił taki zapał dla naszego Państwa, jaki miał nasz bohater Tadeusz Kościuszko, bo takich ludzi nasza miła i droga Ojczyzna potrzebuje.
Boże najświętszy przez Twe wielkie cudy oddalaj od nas klęski mordu, boju. Połącz wolności węzłem bratnie ludy pod jedno hasło Anioła pokoju! Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyzny wolność pobłogosław Panie!".
15. Dnia 20. października obchód 150letniej rocznicy ustanowienia Komisji Edukacyjnej i śmierci ks. St. Konarskiego.
16. Na dzieci japońskie złożyły dzieci tutejszej szkoły 285.500 marek.
17. Dnia 14. listopada zwiedził p. Inspektor szkolny Tyczewski z Leszna tutejszą szkołę.
18. Dnia 6. grudnia Konferencja obwodowa w Kąkolewie.
19. W piątek dnia 21. grudnia zakończyły się lekcje przed świętami Bożego Narodzenia i rozpoczęły się w czwartek dnia 3. stycznia 1924.
20. Szczególnie cieszy mnie to, że członkowie tutejszej rady miejscowej szkolnej oraz reprezentanci, spełniali zawsze moje prośby dotyczące spraw związanych ze szkołą, mieszkaniem nauczyciela i budynkami gospodarczymi. I tak gmina postawiła mi na nowo piec w mieszkaniu, piec do gotowania w pralni, zbudowała stajnię, kupiła do pieca kuchennego nową płytę itp. Kiedy miejscowa rada szkolna przekonała się, że ja wymagam albo proszę jedynie o to, co konieczne jest potrzebne, tak zawsze ze strony przedstawicieli szkoły było ładnie, że oni bez sprzeciwu spełniali życzenia nauczyciela, przy czym przez to szkoła i gmina ma z tego korzyści, ponieważ takie traktowanie wobec nauczyciela zachęca tego nauczyciela do dobrej pracy, zaufanie wzbudza zaufanie, a miłość wzbudza miłość.

Adam Kaisar