Października 10 2024 17:05:21
Nawigacja
· Strona główna
· FAQ
· Kontakt
· Galeria zdjęć
· Szukaj
NASZA HISTORIA
· Symbole gminy
· Miejscowości
· Sławne rody
· Szkoły
· Biogramy
· Powstańcy Wielkopolscy
· II wojna światowa
· Kroniki
· Kościoły
· Cmentarze
· Dwory i pałace
· Utwory literackie
· Źródła historyczne
· Z prasy
· Opracowania
· Dla genealogów
· Czas, czy ludzie?
· Nadesłane
· Z domowego albumu
· Ciekawostki
· Kalendarium
· Słowniczek
ZAJRZYJ NA


CMENTARZ PRZYKOŚCIELNY W OPOROWIE - VII

CMENTARZ PRZYKOŚCIELNY W OPOROWIE
Architektura i inskrypcje

Cmentarz przykościelny w Oporowie epatuje (z niewielkimi wyjątkami) swoją prostotą. I jest to bardzo dziwne, ponieważ jak już wcześniej wspominano, w XIX wieku nabył on charakteru wyłącznie nekropolii szlacheckiej. Ta prostota widoczna jest głównie w jego architekturze jeżeli chodzi o nagrobki. Większość z nich pochodzi z XIX stulecia, dlatego widać ich mocno klasycyzujący styl zarówno w przypadku pojedynczych grobów, jak i rodzinnych.
Materiałem po jaki sięgano w wieku XIX był przede wszystkim piaskowiec. W wieku następnym sięgnięto po marmur. Daje się też wyraźnie zauważyć unikanie jakiś nadętych form wyrazu artystycznego. Obecne są natomiast motywy religijne (krzyże), roślinne oraz symbole śmierci.

Symbol śmierci na tablicy poświęconej biskupowi Józefowi Chełkowskiemu.

Do grobów, które z tej prostoty się wyłamują, należą: grób rodziny Morawskich (Józefa, Pauli i Wojciecha), grób Julietty z Łubieńskich Morawskiej (II voto Przyjemskiej) oraz grobowiec rodziny Ponikiewskich. Dziwną formę architektoniczną posiadają dwa nagrobki: Marianny z Chełkowskich Rogalińskiej z 1810 roku (w formie słupa z inskrypcją na tarczy herbowej) oraz Bogumiły ze Szczerskich Miłkowskiej (mogiła ziemna ze ścianą z cegły, do której przytwierdzona jest jedna tablica inskrypcyjna).
Wpatrując się uważnie w nagrobki dostrzec można na niektórych z nich wyraźnie określoną graficznie lub słownie przynależność stanową osób tam pochowanych. Takich przypadków na tym cmentarzu jest 7. W formie słownej herb Abdank (napis oryginalny HABDANK) wymieniony jest na nagrobku Bogumiły ze Szczerskich Miłkowskiej. W formie graficznej herby umieszczone zostały na grobowcu Ponikiewskich (TRZASKA), nagrobku Łuszczewskich (BOŃCZA oraz KORCZAK), nagrobku Marianny z Chełkowskich Rogalińskiej (WCZELE), nagrobku Róży Morawskiej (NAŁĘCZ) oraz nagrobku Ignacego Morawskiego (NAŁĘCZ).

Tarcza herbowa WCZELE

Herb KORCZAK

Herb BOŃCZA

Herb NAŁĘCZ

Herb NAŁĘCZ

Herb TRZASKA

Napis z nazwą HABDANK

Cmentarne inskrypcje z Oporowa, to również przykład formy bardzo oszczędnej w słowach. W napisach umieszczanych na nagrobkach daje się wyróżnić następujące informacje:
- imię i nazwisko osoby zmarłej (w przypadku kobiet również nazwisko rodowe),
- datę urodzenia i śmierci,
- nazwę funkcji pełnionej za życia,
- tytuł własności ziemskiej (np. „Dziedzic Luboni”, „Dziedzic Brylewa”),
- w niektórych przypadkach również miejsce śmierci (najczęściej tragicznej, np. „zginął wraz z Ś.p. Gen. Wł. Sikorskim i całą załogą w Gibraltarze”),
- cytaty z Biblii.

Na nagrobkach cmentarnych bardzo mało jest cytatów w języku łacińskim. Praktycznie zlokalizować można tylko jeden, który znajduje się na grobowcu Morawskich (Józefa, Pauli i Wojciecha) i brzmi: „LAUDAMUS PARENTES NOSTROS HOMINES DIVITES IN VIRTUTAE PACIFICANTES IN DOMINOS SUIS”*.

Najwspanialszy zabytek sztuki inskrypcyjnej znajduje się wewnątrz świątyni na tablicy fundacyjnej z 1659 roku.

Tablica fundacyjna z kościoła w Oporowie z 1659 roku.

Ta drewniana tablica wykonana została w stylu barokowym. Ma kształt prostokąta i obramiona jest parą kolumienek i uszami. Na kolumienkach wspiera się belkowanie i trójkątny naczółek. W jego środku wstawiona nasadka z portretem fundatora, zwieńczona naczółkiem o łuku odcinkowym i obramiona uszami. Pod tablicą w owalu inskrypcja nagrobna fundatora. Napis na tablicy brzmi: „DOM IN GLORIAM ET MATRI SED SEMPER VIRGINI MIRABILI QUE GENITOREM SUUM GENUIT ALTOREM ALUIT REXIT DEUM SUUM DOMINEM SUBDITUM HABUIT VIRGINI DEI PARA MARIA ECCLESIAM HANC SUB POTIFICATO SS PAPA URBANO VIII REGNAVIT SUO REGE VLADISLAO DIE PRAESENTE ILLMO REVDMO D.ANDREA DE SZOŁDRI SZOŁDRSKI DE RADICE EREXIT PRO PRIMODENITA IMMACULATO CONCEPTIO IN A. 1640 PARAVIT ITEM PER ILLUSTREM RMUM DM JOANEM BAJKOWSKI EPISCOP.ESENSE SUFRAGANEU.POSNAN.DIE PRIMA DNCA POST FES.HEDVIGIS CONSACR CURAVIT IN LAUDEM TITULA SSME IMMACULATAE CONCEPTIONIS EIUS ATQUE HONOREM PATRONORU SSM STANISLAE ET CATHARINAE V.M.ATQ HEDVIGIS VIDUAE DEVOVIT ET ORNAVIT A.D.1644 STANISLAUS DE BNIN SMIGIELSKI HERES IN OPOROWO EADEM ECCLESIA IN PAROCHIALEM REDUXIT ATQ FUNDAVIT HUNC TEMPL (...?) ANTECESSU (...?)”.**
Napis w owalu pod tablicą: „IPSE OCCUBUIT A.D.1659 DIE MENSE MARTII HAEC PARATA ETERNITATI MEMORIAE (...?) ORATUR PRO EO”. ***

Szkoda, że napis miejscami jest przetarty, przez co staje się mniej czytelny. Nadto daje się zauważyć ubytki zaprawy i polichromii w portrecie fundatora, czyli Stanisława z Bnina Śmigielskiego.

Portret Stanisława Śmigielskiego z tablicy fundacyjnej.

Jedną z najbardziej rozbudowanych inskrypcji (głównie ze względu na cytat z Biblii) znaleźć można na tablicy nagrobnej Józefa Morawskiego:

JÓZEF

MORAWSKI

REFERENDARZ STANU

ZA KS.WARSZ.

UR. 16.III.1782 + 8.X.1853

---------------------

SZUKAŁEM MĄDROŚCI

OD MŁODOŚCI MOJEJ

I STAŁEM SIĘ MIŁOŚNIKIEM

CUDOWNOŚCI JEJ

mądr. VIII.



-----------------------------------------------------------------------

* „Chwalmy rodziców naszych ludzi zasobnych w cnoty pokój w Panu przynoszący”.

** „Bogu Najlepszemu i Najwyższemu w chwale i Matce zawsze dziewicy, która poczęła swojego stwórcę i Kościołowi i Bogu swojemu Panu była posłuszna. Za pontyfikatu najśw. Papieża Urbana VIII i za rządów króla Władysława dnia teraźniejszego, najświetniejszemu szanownemu P. Andrzejowi de Szołdri Szołdrskiemu de Radice dla prawa starszeństwa niepokalanie poczętej w 1640. Poświęcił zaś prześwietny szanowny Pan Jan Bajkowski Biskup sufragan poznański dnia pierwszego po święcie Jadwigi pod wezwaniem najśw. Niepokalanie Poczętej, a także ofiarował pod honorowym patronatem najśw. Stanisława i Katarzyny Dziewicy i Męczennicy oraz Jadwigi Wdowy. Ufundował i uposażył ów kościół w parafii roku pańskiego 1644 Stanisław de Bnin Śmigielski dziedzic w Oporowie na miejscu poprzedniej świątyni”.

*** „Ów spoczął w grobie roku pańskiego 1659 dnia 2 marca. Sporządzono to na wieczną pamiątkę. Módlmy się za niego”.


WARTO ZOBACZYĆ
Dwór Drobnin

Kościół Pawłowice

Dwór Oporowo

Kościół Drobnin

Pałac Pawłowice

Kościół Oporowo

Pałac Garzyn

Dwór Lubonia

Pałac Górzno
Wygenerowano w sekund: 0.00 6,771,114 Unikalnych wizyt