Reces
Tyczący się uregulowania stosunków dominialnych a włościańskich w Bojanicach, powiatu Wschowskiego.
Wstęp
Wieś allodyalna szlachecka Bojanice, w obwodzie regencyinym Poznańskim, powiecie Wschowskim położona, jest nieograniczoną własnością Napoleona Zakrzewskiego, na którego tytuł dziedzictwa, stosownie do wykazu hypotecznego z dnia 3. Maia 1837 jest zaintabulowany.
We wsi tey znajduje się:
a) Folwark pański wraz z należącymi do niego karczmą i kuźnią we wsi oraz z dwoma folwarkami na polu;
b) 14 gospodarstw włościańskich zaciężnych, których posiadaczami przy ogłoszeniu ustawy regulacyiney z dnia 8go Kwietnia 1823 byli:
1. Nepomucen Jozefiak
2. Sebastyan Łakomski
3. Kazimierz Masztalerz
4. Melchior Glomma
5. Jerzy Mielcarek
6. Walenty Mikołayczak
7. Kasper Andrzejewski
8. Wawrzyn Domagała
9. Tomasz Kociucki
10. Andrzey Skorupka
11. Marcin Konieczny
12. Kasper Rutkowski
13. Sebastyan Glomma
14. Michał Maychrzak
Z gospodarzy tych rozstali się z życiem po owym czasie:
1. Sebastyan Łakomski
2. Jerzy Mielcarek
3. Kasper Andrzejewski
4. Tomasz Kociucki
5. Kasper Rutkowski
6. Sebastyan Glomma
a w mieysce tych wstąpili w skutek wyboru dziedzica, synowie ich:
1. Tomasz Łakomski
2. Marcin Mielcarek
3. Woyciech Andrzejewski
4. Wawrzyn Kociucki
5. Mikołay Rutkowski
6. Walenty Glomma
z których tylko Marcin Mielcarek jeszcze jest małoletnym i pod opieką Jana Domagały, gospodarza z Świerczyny zostaie. Nadto Kazimierz Masztalerz gospodarz, odstąpił z dozwoleniem dziedzica gospodarstwo swoie pełnoletney pasierbicy swoiey Małgorzacie Walęczonce i mężowi jey, Antoniemu Mielcarkowi.
Nakoniec odstąpił prawo dzielnie posadę swoią Mikołaj Rutkowski gospodarz,starszemu bratu swemu Andrzejowi Rutkowskiemu.
Teraźnieyszemi posiedzicielami wspomnianych 14 gospodarstw włościańskich są przeto:
1. Nepomucen Jozefiak
2. Tomasz Łakomski
3. Antoni Mielcarek
4. Melchior Gloma
5. Marcin Mielcarek
6. Walenty Mikołajczak
7. Woyciech Andrzejewski
8. Wawrzyn Domagała
9. Wawrzyn Kociucki
10. Andrzey Skorupka
11. Marcin Konieczny
12. Andrzey Rutkowski
13. Walenty Gloma
14. Michał Maychrzak
Innych posiadłości niemasz w Bojanicach i po ogłoszeniu Naywyższego rozkazu gabinetowego z dnia 6. Maia 1819 niezostały też żadne grunta na folwark pański zabrane.
Bojanice należą do parafii kościoła Świerczyńskiego i połączone są dotąd z związkiem szkolnym wsi Świerczyny. Włościanie zaciężni za użytkowanie gospodarstw swoich obowiązani dotąd byli dominio do stałey pańszczyzny ręczney i bydelney, tudzież do odbywania niektórych posług niestałych i do dawania niejakich czynszów; nawzajem miało dominium obowiązek budowania i utrzymywania im budynków mieszkalnych i gospodarczych, dozwalania im wolnego zbierania drzewa na opał i wolneo pastwiska w lesie, a za posługi tłukami zwane, udzielania małej ilości piwa; nakoniec zapomagania ich dobroczynnie w przypadkach nieszczęśliwych podług przepisów prawa.
Włościanie zaciężni wnieśli w roku 1834 o nadanie sobie własności swych posad podług ustawy z dnia 8. Kwietnia 1823, a szczególniey o podział wspólności i połączenie gruntów, które wspólnemu podlegały pastwisku i pomieszane z sobą były, do którego to wniosku także i dominium przystąpiło. Wskutek tego został interess ten z polecenia Król. Kommissyi Jeneralney w Poznaniu rozpoczęty i załatwiony. Przedmiotem tegoż jest w szczególności:
a) uregulowanie włościan zaciężnych
b) separacja oraz zniesienie wspólności na całych polach.
W celu tym zostały pola Bojanickie oraz pól Kleszczewskich, które teraz do tegoż samego dziedzica należą, lecz przy recessie ninieyszym zupełnie ex nexu pozostaią rozmierzone, przez biegłych bonitowane, a wypadek bonitacyi na mappę przez Siewerta rewizora rozmiarów w roku 1836/1837 sporządzoną wniesiony; do mappy tey odnosić się więc będzie poniżey.
Cały ten interess regulacyi i podziału wspólności doszedł do skutku na fundamencie obrachunków kommissyinych drogą układu z dziedzicem zawartego w ten sposób, iż gospodarze zaciężni zupełną wartość dotychczasowych gruntów swoich zatrzymali, za prawo wolnego pastwiska wynagrodzenie gruntami dostali, a za dotychczasowe powinności swoie dziedzica stałą roczną rentą, czyli czynszem pieniężnym wynagradzaią.
Mieyscowość pól wymagała tego, aby gospodarze kilku działami gruntu zadowolnieni byli. Pięciu z gospodarzy pozostało się we wsi, dziewięciu zaś odbudowanemi zostaną przez dziedzica na nowych swoich planach.
Pierwsi pięciu, wyiąwszy sytuacyą wsi, dostali swoie grunta każdy w dwóch działkach, z ostatnich zaś dziewięciu dostało 5. podobnież tylko po dwa działy, czterej zaś inni każdy po trzy działy. Trzy mappy rewizora rozmiarów Siewerta daią widoczne podziału tego wyobrażenie; na nich naznaczone są pojedyncze działy liczbami arabskiemi, koloru czerwonego oraz głoskami a. b. c.
Cały interess ten został stosownie do §.25 aż do 27. ustawy z dnia 30. Czerwca 1834 z zachowaniem formalności prawem przepisanych do powszechnej wiadomości podany. Lecz gdy w terminie w celu tym wyznaczonym nikt się z interesentów nowych nie zgłosił, przeto niewiadomi uczestnicy, gdyby się jacy znajdować mieli, na interessie tym nawet w przypadku pokrzywdzenia siebie, zawsze zaprzestać muszą. Wszyscy interesenci do rzeczy przyzwani zawieraią teraz względem rezultatów urządzenia i rozseparowania się następujący recess.
|