SOKOLNICKI Antoni Emil (16 IX 1900 – 20 II 1946), powstaniec wielkopolski, administrator – dyrektor majątków pawłowickich w latach 1938-39 i 1945-46.
Ur. w Siedleminie, pow. Jarocin. Syn właściciela Siedlemina (w latach 1899-1907) Witolda Sokolnickiego (h. Nowina) i Izabeli z Potockich. Od 6 roku życia uczęszczał do szkoły przygotowawczej, następnie do gimnazjum w Poznaniu oraz przez krótki okres do gimnazjum we Wrocławiu. Gimnazjum ukończył w Poznaniu wiosną 1918 r. Z powodu choroby nie został powołany do armii niemieckiej. W dniu wybuchu powstania wielkopolskiego w Poznaniu 27 XII 1918 wrócił do Poznania od brata, w godzinach popołudniowych był na placu Wolności, skąd wraz z innymi pobiegł po broń do pobliskich koszar. Przez 4 najbliższe dni brał udział w walkach ulicznych na terenie Poznania, następnie zgłosił się do organizowanych oddziałów artylerii. Został przydzielony do 4 baterii (późniejszego 1 pułku artylerii lekkiej Wlkp.) ppor. Władysława Fenrycha (pluton ppor. Michała Chłapowskiego). W końcu stycznia 1919 r. wraz z baterią wyjechał na front pod Kopanicę, gdzie po krótkim przeszkoleniu pełnił funkcję celowniczego działa. Wg opinii dowódcy baterii „idealny materiał na oficera”. W lipcu 1919 r. wrócił do Poznania. Do grudnia 1920 r. (1919 r. ?) służył w baterii zapasowej 15 pułku artylerii polowej w Bydgoszczy, potem zwolniony z wojska jako student.
Ukończył Akademię Rolniczą (późniejszą WSGW) w Cieszynie, gdzie uzyskał dyplom agronoma. Po ślubie osiadł na Podlasiu, skąd pochodziła jego żona. W okresie od 13 X 1924 do 1 X 1925 ponownie odbywał służbę wojskową w 9 pułku artylerii polowej w Białej Podlaskiej, z której został zwolniony w stopniu ogniomistrza (sierżanta). Mieszkał później w Brzozie k. Buku, pow. Szamotuły, skąd 17 XII 1932 r. przeniósł się do Pawłowic. Był początkowo zastępcą dyrektora majętności Pawłowice Stefana Doerffera, od lipca 1938 r. naczelnym dyrektorem majątków Mielżyńskich. W marcu 1939 r. wstąpił do koła Związku Powstańców Wielkopolskich w Pawłowicach. W sierpniu 1939 r. powołany do wojska, wziął udział w kampanii wrześniowej. Po powrocie z wojny (pod koniec 1939 r.) został przesiedlony do Łęki Wielkiej i przez krótki czas zarządzał tamtejszym majątkiem. Później wyjechał (został wysiedlony ?) do Warszawy, gdzie zajmował się handlem damską bielizną. Po wyzwoleniu wrócił do Pawłowic i znów zarządzał majątkiem. Zmarł nagle w Lesznie podczas wizyty u lekarza. Pochowany w podziemiach pawłowickiego kościoła, w krypcie grobowej Mielżyńskich. 22 XI 1919 w Pińsku ożenił się z Ireną Skirmuntt (ur. 1896). Ponoć wykradł swoją przyszłą żonę, gdyż jej rodzice (z bogatej szlachty kresowej) nie wyrażali zgody na ślub z powodu różnic majątkowych i wiekowych. Miał syna Juliusza (ur. 16 XII 1920 w Pińsku), który był i jest niezwykle barwną postacią polskiej emigracji; rościł sobie prawo do pre¬zydentury na emigracji (po zmarłym prezydencie Zalewskim), ustanowił Order Św. Stanisława, itd. Nadmienić należy, że żona z synem nigdy nie zamieszkali w Pawłowicach (brak wpisów w rejestrach mieszkańców) i w ogóle tu nie bywali (tak wynika ze wspomnień starszych mieszkańców).
Źródła:
Centralne Archiwum Wojskowe, akta odznaczeniowe (odrzucone 28 II 1938),
Archiwum Państwowe w Lesznie, Rejestr mieszkańców wsi Pawłowice,
A. Doerffer, Wspomnienia, Poznań 1998,
Relacja ustna ś.p. Antoniego Doerffera z Poznania.
Źródła internetowe dot. Juliusza Sokolnickiego, m.in.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Juliusz_Nowina-Sokolnicki
Pożegnanie odchodzącego na emeryturę dyrektora Stefana Doerffera (siedzi piąty z lewej)
i objęcie obowiązków przez Antoniego Sokolnickiego (siedzi czwarty z lewej) – Brzostownia 1938 r.
(z książki A. Doerffera, Wspomnienia, Poznań 1998.)
Tablica na bocznej kaplicy kościoła w Pawłowicach.
--------------------------------------------------------
Informacja: pan Jarosław Wawrzyniak.
|