Dyrektorzy (kierownicy) Szkoły Podstawowej (Powszechnej) w Pawłowicach:

Z powodu zaginięcia lub zniszczenia w okresie okupacji 1939-45 kronik szkolnych trudno jest odszukać nazwisk dawniejszych nauczycieli pawłowickiej szkoły. Kronika odtwarzana w 1945 r. przez kierownika Komorowskiego wymienia dopiero zmarłego w 1894 r. Emila Hillebranda. Nazwiska niektórych jego poprzedników znaleźć można w księgach metrykalnych parafii pawłowickiej.
Byli to: Jan König (ok. 1738), Antoni Giersz (ok. 1746), Tomasz Nędzewicz (do 1784, kiedy to zmarł), Jan Różański, Stanisław Waleszyński (1809), Bonawentura Guliziński (ok. 1830), Klemens Miecznikiewicz (przed 1852, do 1864), Wincenty Jabczyński (ok. 1876).

O kolejnych kierownikach szkoły wiemy już nieco więcej:

do 1894
Emil Hillebrand (1831 - 16 III 1894)

Ur. w Grabówce, pow. Rybnik. Syn leśniczego Franciszka. W Pawłowicach był już w 1867 r., kiedy to 27 IX przy porodzie zmarła jego 27–letnia żona Stefania zd. Greinert. Urodzony wtedy syn Wiktor zmarł po dwóch latach i kilku miesiącach w roku 1870. Wkrótce ożenił się ponownie z Klara Wende, z którą w następnym roku miał syna Ludwika. Zm. i poch. w Pawłowicach.
(Kronika szkoły podaje brzmienie nazwiska "Hildebrandt". J.Noskowiak w monografii szkoły używa pisowni "Hildebrand". Za właściwą należy jednak uznać pisownię w urzędowym akcie zgonu oraz na tablicy nagrobnej "Hillebrand").

1894-1903
Władysław Krause (7 IX 1863 – 16 IX 1936)
Ur. w Żegowie, pow. Nowy Tomyśl. Syn kierownika szkoły Augustyna i Julianny zd. Bartkiewicz. W latach 1890-92 nauczyciel w Osiecznej. Z Pawłowic odszedł do Kąkolewa. Przed 1930 r. mieszkał w Lesznie. Zm. i poch. w Lesznie. Żonaty z Martą zd. Martin (z nią w 1895 r. miał córkę Helenę), następnie z Wandą zd. Bujakiewicz. Z drugiego małżeństwa w Pawłowicach urodziło się trzech synów: Józef (1897), Stanisław (1900) i Marian (1901).
(Wg „Kroniki szkoły” Olszewski zastąpił Krausego na stanowisku kierownika szkoły w roku 1899. Biorąc pod uwagę fakt, że Krause mieszkał w Pawłowicach jeszcze w roku 1901, a Olszewski przyprowadził się tu dopiero w 1903 r., należy przyjąć, że faktycznie zmiana na stąpiła w 1903 r.)

1903-1913
Józef Olszewski (6 III 1870 – 27 I 1913)
Ur. w Jarocinie. Syn rzeźnika Tomasza i Matyldy zd. Kolanowskiej. Pracował w Błociszewie i Szczepowicach w pow. kościańskim. Od 1903 r. w Pawłowicach. W czasie pracy w Pawłowicach dał się poznać jako gorący polski patriota. Zm. i poch. w Pawłowicach. Żonaty ze Stanisławą Stróżewską. Miał 7 dzieci, m.in.: Alfonsa (1899) , Marię Sewerynę (1904), Janinę (1906), Zofię (1908), Stefana (1911). Wdowa z dziećmi w 1913 r. wyprowadziła się do Śremu.

1913-1919
Roman Wielicki (16 II 1878 - ?)
Ur. w Pogorzeli. Żonaty z Kazimierą Petrykowską. Wcześniej mieszkał i pracował w Górznie (tam w 1905 ur. c. Klara i w 1906 syn Roman) i Garzynie (tam w 1910 r. ur. córka Jadwiga). Od IV 1913 r. w Pawłowicach. Tu w 1913 r. ur. córka Łucja. W czasie powstania wielkopolskiego w 1919 r. wyjechał do Poznania (wg książki meldunkowej 16 IX 1919). Zmarł przed 1938 w Poznaniu. Jego córka Jadwiga była w latach 1934-39 nauczycielką w Górznie.

1919-1921
Bolesław Stam (26 VI 1863 – 13 II 1921)
Ur. w Bieżynie, pow. Kościan. Syn Wawrzyna i Aurelii zd. Grubej. Żonaty z Wandą. Ok. 1894-1903 mieszkał i pracował w Chełmnie pow. Szamotuły, gdzie urodziły się jego dzieci: Felicja (1894), Jerzy (1896), Bernard (1899), Zenon (1901) i Gabriela (1903). Później pracował i mieszkał w Małej Łęce, pow. Gostyń, gdzie urodziła się jego córka Izabela (1909). Z Małej Łęki do Pawłowic przeprowadził się 1 X 1919. Zm. i poch. w Pawłowicach. Nagrobek został zniszczony.

1921-1940
1945-1949
Wacław Komorowski (28 I 1889 - 1960)
Ur. w miejscowości Szarlej (gm. Kruszwica, pow. Inowrocław, ówczesny USC Łojewo). Syn rolnika Antoniego i Marianny zd. Groblewskiej. Przed I wojną św. był nauczycielem w m. Grudna, pow. Nowy Tomyśl, następnie w Wojnowie. 16 V 1921 objął stanowisko kierownika szkoły w Pawłowicach, które piastował do czasu okupacji hitlerowskiej. Od marca 1942 mieszkał w Lesznie. 22 II 1945 ponownie objął obowiązki kierownika, które sprawował do 1949 r. W szkole uczył jeszcze przez następny rok. Po II wojnie św. dojeżdżał do pracy z Leszna. Zm. w Lesznie. W 1913 r. w Bojanowie ożenił się Martą Frąckowiak. Miał dzieci: Edmunda (1914), Felicję (1919), Marcelego (1922), Mieczysława (1928) i Kazimierza (1931).





Po II wojnie światowej funkcję kierownika lub dyrektora pełnili:
1949-1952 Michał Stachowiak (ur. 1917)
1952-1953 Maria Skiera (Szeszuła) (1913-1991)
1953-1956 Władysław Bajer (1914-1994)
1956-1961 Stanisław Gross (1929–1999)
1961-1972 Józef Noskowiak (1906- 1988)
1972-1981 Stanisław Kochański (1947-2001)
1981-1984 Jerzy Maćkowski (ur. 1947)
1984-2005 Jan Żalik (ur. 1940)
od 2005 Jolanta Stelmaszyk

Powojenni kierownicy lub dyrektorzy Szkoły w Pawłowicach

Przypominając nowemu dyrektorowi o jego poprzednikach, chciałbym zwrócił uwagę na stan ich grobów na pawłowickim cmentarzu. Zaniedbany jest grób Józefa Olszewskiego. Tablica z pomnika Emila Hillebranda od wielu leży na ziemi za pomnikiem, obłożenie grobu zostało rozdeptane. Bolesław Stam nie miał po śmierci takiego szczęścia – jego grób w ogóle się nie zachował. Czy szkoły nie stać, by minimalnym nakładem sił i środków uczcić pomięć swoich szefów ?

---------------------------------------------------------------
Informacja i zdjęcia: pan Jarosław Wawrzyniak.

Źródła:

J. Noskowiak, Monografia Szkoły Podstawowej w Pawłowicach powiat Leszno, Pawłowice 1964.

Kronika Publicznej Szkoły Powszechnej w Pawłowicach, pisana od 1945.

Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu:
Księgi metrykalne chrztów 1701-1911.
Księgi metrykalne ślubów 1713-1863.
Księgi metrykalne zgonów 1713-1882.

Archiwum Państwowe w Lesznie:
Księgi meldunkowe („Księgi Dusz”) wsi Pawłowice.

Urząd Stanu Cywilnego Krzemieniewo:
Księgi Stanu Cywilnego.