Drugi głównodowodzący Powstania Wielkopolskiego - od 16 stycznia 1919 r.
Urodził się 25 października 1867 r. w Garbowie, w ówczesnym powiecie sandomierskim, w rodzinie ziemiańskiej. W latach 1917 - 1918 był organizatorem i dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji. 27 grudnia w Poznaniu wybuchło powstanie, nad którym dowództwo objął kpt. Stanisław Taczak. Traktował on swoją nominację jako tymczasową i zwrócił się do Piłsudskiego o wyznaczenie jako głównodowodzącego powstania oficera doświadczonego i wyższego stopniem. Wybór padł na generala Józefa Dowbora-Muśnickiego. Do Poznania przybył 15 stycznia, przejmując oficjalnie w dniu następnym stanowisko głównodowodzącego. Jego zamiarem było sformowanie 50-60 tysięcznej armii w oparciu o oddziały powstańcze oraz regularny pobór do wojska. Generał był gorącym zwolennikiem rozszerzenia powstania na Pomorze, łącznie z opanowaniem Gdańska. Wniósł przy tym duży wkład w formowanie jednostek pomorskich (dywizja strzelców pomorskich). Za włożone zasługi awansowany został do stopnia generała broni (dekret Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej z 19 marca 1919 r.).
W święto 3 maja 1919 r. generał przeżył swój wielki dzień. Na podpoznańskim lotnisku Ławica odbyła się uroczysta parada jednolicie umundurowanych, doskonale wyszkolonych i uzbrojonych oddziałów Armii Wielkopolskiej. Było to też ostatnie wystąpienie Muśnickiego jako samodzielnego dowódcy. Naczelna Rada Ludowa w Poznaniu, dekretem z 15 sierpnia, podporządkowała formacje wielkopolskie Naczelnemu Dowództwu Wojska Polskiego, przekazując do końca 1919 roku pod jego rozkazy ponad 1600 oficerów i około 92000 podoficerów i strzelców, co stanowiło wówczas piątą część całej armii polskiej. Wcześniej, 1 czerwca, gen. Muśnicki mianowany został dowódcą frontu wielkopolskiego.
W listopadzie gen. Dowbor-Muśnicki likwidował wraz ze swym sztabem Dowództwo Główne, organizując jednocześnie Dowództwo Frontu Wielkopolskiego. Do połowy stycznia 1920 roku prowadzona była reorganizacja jednostek wojskowych oraz przygotowania do rewindykacji ziem przyznanych Polsce na mocy Traktatu Wersalskiego.
Pierwsza rewindykacja odbyła się w Lesznie, skąd 17 stycznia wymaszerował garnizon niemiecki. Do miasta wkroczyły oddziały 9 i 12 pułku strzelców wielkopolskich. Następnego dnia gen. Muśnicki ogłosił oficjalnie przejęcie miasta i powiatu w granice odrodzonego państwa polskiego. Dwa dni później, 20 stycznia, wkraczającego konno do miasta generała entuzjastycznie witała ludność Bydgoszczy, a 1 marca mieszkańcy Chodzieży.
Było to ostatnie zadanie, które zakończyło działalność Dowództwa Frontu Wielkopolskiego. Jego likwidacja nastąpiła 20 marca 1920 r. Wkrótce większość oddziałów Armii Wielkopolskiej przetransportowano na front wschodni. Generał Józef Dowbor-Muśnicki spędził ostatnie lata swego życia w Lusowie (Batorowie), gdzie zmarł na atak serca 26 października 1926 r. Pochowany został na miejscowym cmentarzu.
___________________________________________
W oryginalnym opracowaniu powyższy biogram
zamieszczony jest w tekście na stronie 3.
|