|
|
|
Lucjan Hipolit SIEMIEŃSKI |
|
 Urodzony 13 sierpnia 1807 w Kamiennej Górze w Galicji w rodzinie ziemiańskiej. Uczył się w domu, potem prywatnie we Lwowie, w latach 1821-1827 w gimnazjum pijarów w Lublinie, następnie wrócił do Galicji. W 1829 wyjechał do siostry w Tulczynie na Ukrainie, następnie uczęszczał do Kolegium Richelieu w Odessie. W połowie stycznia 1831 zaciągnął się do legii pieszej litewsko-ruskiej, we wrześniu 1831 został ranny i wzięty do niewoli rosyjskiej, więziony w Żytomierzu, następnie w Kijowie. Zwolniony na skutek starań krewnych i przyjaciół wrócił do Galicji, gdzie wstąpił do tajnej organizacji Związek Dwudziestu Jeden; w roku 1834 ponownie uwięziony, po uwolnieniu wstąpił do węglarskiego związku Przyjaciół Ludu, w 1837 ponownie aresztowany. We wrześniu 1838 zbiegł do Francji, w 1839 osiedlił się w Strassburgu, gdzie m.in. redagował pismo "Pszonka". W listopadzie 1842 przystąpił do Koła Sprawy Bożej Andrzeja Towiańskiego, na skutek czego został usunięty z Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. W połowie 1843 wyjechał do Wielkopolski, do Tytusa Działyńskiego w Kórniku, gdzie został uwięziony przez władze pruskie jako podejrzany politycznie emigrant, uwolniony przebywał u Seweryna Mielżyńskiego; w tym czasie zmienił orientację polityczną, przeszedł do obozu zachowawczego. W 1846, zmuszony do opuszczenia Wielkopolski udał się do Brukseli; w 1848 brał udział w Zjeździe słowiańskim w Pradze. Pod koniec 1848 osiadł w Krakowie, gdzie początkowo był redaktorem odpowiedzialnym, a następnie prowadził dział literacki dziennika "Czas". W latach 1849-1850 profesor historii literatury polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, członek Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, następnie Akademii Umiejętności. Zmarł w Krakowie 27 listopada 1877. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim, a w 1881 r. jego prochy przeniesiono (jako drugie po Wincentym Polu) do powstałej wówczas Krypty Zasłużonych*/ na krakowskiej Skałce, gdzie spoczywają do dziś.
Autor m.in. poematu „Trzy wieszczby” (1841) był wielkim zwolennikiem wspólnoty ludów słowiańskich, tłumaczył na język polski klasyczne dzieła średniowiecznej literatury rosyjskiej i czeskiej, był współautorem i tłumaczem wydania ukraińskich dumek. Program estetyczny autora, noszący znamiona eklektyzmu, charakteryzuje negacja zarówno "buntowniczego" romantyzmu, jak i realistycznych tendencji w literaturze. Znany jest m.in. jako autor historii Polski dla ludności wiejskiej "Wieczory pod lipą" (1845). Mimo, że rehabilitował „obóz klasyków” z Kajetanem Koźmianem i Franciszkiem Morawskim na czele, sam uległ romantycznej modzie zbierania i zapisywania podań ludowych. Tom „Podania i legendy polskie, ruskie i słowiańskie” (1845) jest zbiorem ludowej literatury krajów znajdujących się w dawnych granicach Rzeczpospolitej. Moda ta zaowocowała ostatecznie w Polsce powstaniem monumentalnego dzieła Oskara Kolberga pt. „Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusta, zabawy, pieśni, muzyka i tańce”. Będąc pisarzem aktywnym jeszcze w końcowej fazie romantyzmu próbował sił także w bajkopisarstwie jako autor kilkunastu bajek zebranych w tomie „Poezje” (1863). Pomimo braku wiarygodnych informacji o kontaktach Lucjana Siemieńskiego z Franciszkiem Morawskim z Luboni, można domniemać, że podczas pobytu w Wielkopolsce z nim się spotykał. Wskazuje na to zawarta w „Podaniach...” bardzo lokalna legenda „Skarb w Luboni” (zasłyszana najprawdopodobniej od samego generała-poety) i zapisana przez obu mniej więcej w jednym czasie mało znana legenda z okolic wielkopolskiej Gryżyny**/. Również jego autorstwa „Żywot Franciszka Morawskiego z jego listów ułożony” (1867) potwierdza tę tezę, choć jest rzadko wzmiankowany jako materiał źródłowy w opracowaniach biograficznych***/. Ogłaszane w czasopismach felietony i gawędy biograficzne zebrane zostały w zbiorze pt. Portrety literackie (1865-1875). Tłumaczył ballady bretońskie i skandynawskie, przełożył Rękopis królodworski, oraz Odysseę (1873), nadając eposowi Homera cechy literatury słowiańskiej, m.in. przez wprowadzenie słownictwa ukraińskiego.
BIBLIOGRAFIA cytowana przez dr Marka Adamca – autora (wykorzystanego w dużej mierze powyżej) biogramu ze strony internetowej http://monika.univ.gda.pl/~literat/autors/siemien.htm
- Podania i legendy polskie, ruskie i litewskie. Zebrał L. Siemieński,
Wybór, wstęp i opracowanie K. Pamuła. Słowo wstępne J. Krzyżanowski, Warszawa 1975.
- M. Janion, Lucjan Siemieński. Poeta romantyczny, Warszawa 1955.
P r z y p i s y :
*/ Krypta Zasłużonych pod kościołem klasztornym oo. Paulinów p.w. św. Michała Archanioła na Skałce w Krakowie. Skałka - zlokalizowana w pobliżu Wawelu - to miejsce zasługujące na szczególną uwagę. W 1079 r., na rozkaz króla Bolesława Śmiałego, został tutaj poćwiartowany biskup krakowski Stanisław Szczepanowski. Król musiał opuścić kraj a biskup został uznany świętym i kanonizowany w 1253 r. Pomimo, że zwłoki biskupa od 1089 r. spoczywają w katedrze Wawelskiej Skałka pozostała miejscem jego kultu. To miejsce jest wielką lekcją historii, zapisaną nazwiskami spoczywających tu ludzi nauki i sztuki. Tu w 1480 r. złożono ciało słynnego kronikarza i fundatora skałecznego klasztoru oo. Paulinów - ks. kanonika Jana Długosza. Projekt utworzenia Grobów Zasłużonych w krypcie pod kościołem zrodził się w 1876 r., a jego pomysłodawcą był prof. Uniwersytetu Jagielońskiego Józef Łepkowski. W związku z przypadającą w 1880 r. 400. rocznicą śmierci Jana Długosza, poddał on myśl ponownego pogrzebu sławnego dziejopisarza. Obok wawelskiego panteonu - z grobami królów, biskupów i bohaterów narodowych, powstał więc drugi panteon narodowy, mający mieścić szczątki osób najwybitniejszych w najnowszej historii polskiej kultury. Oprócz wielkiego kronikarza spoczywają tu uczeni, artyści, szczególnie zasłużeni dla polskiej nauki i kultury. Współczesna historia nekropolii zaczęła się w 1881 r. Do Krypty Zasłużonych przeniesiono wówczas z Cmentarza Rakowickiego w Krakowie prochy zmarłego dziewięć lat wcześniej poety i profesora geografii Uniwersytetu Jagiellońskiego - Wincentego Pola (1807-1872) oraz pięć lat po nim zmarłego poety, uczestnika powstania listopadowego, wybitnego krytyka lterackiego i tłumacza - Lucjana Hipolita Siemieńskiego (1807-1877).
Oprócz nich w Krypcie Zasłużonych na Skałce zostali dotychczas pochowani:
- Adam Asnyk (1838-1887) – poeta, dramatopisarz;
- Józef Ignacy Kraszewski (1812-1887) - powieściopisarz, historyk, publicysta;
- Teofil Lenartowicz (1822-1893) - poeta i rzeźbiarz;
- Henryk Siemiradzki (1843-1902) – malarz;
- Stanisław Wyspiański(1869-1907) - malarz i poeta;
- Jacek Malczewski (1854-1929) - malarz;
- Karol Szymanowski (1882-1937) – muzyk;
- Ludwik Solski (1855-1954) – aktor;
- Tadeusz Banachiewicz (1882-1954) – astronom,
oraz jako ostatni (w atmosferze nieco skandalizującej)
- Czesław Miłosz (1911-2004) poeta polski i litewski, laureat Nagrody Nobla.
Na początku minionego stulecia Józef Mikulski wymalował w krypcie secesyjną polichromię, wyobrażającą herby ziem polskich. Symbolicznie uczczono wielkiego uczonego – slawistę, historyka literatury i kultury polskiej - Aleksandra Brücknera (1856-1939), wmurowując w pięćdziesięciolecie jego śmierci tablicę w skałecznej krypcie.
**/ - L. Siemieński „Podania i legendy polskie, ruskie i słowiańskie” (1845) – poz. 68 „Brzoza gryżyńska”, oraz
- Fr. Morawski „Poezje” (1848) - „Brzoza gryżyńska”
(jeden i drugi tekst w pełnym brzmieniu zamieszczone są w dziale UTWORY LITERACKIE pod odsyłaczem Franciszek Dzierżykraj-Morawski rodem z Luboni).
***/ Pozycja: L. Siemieński „Żywot Franciszka Morawskiego z jego listów ułożony”, Poznań 1867, nie została zacytowana na przykład przez Sławomira Leitgebera w „Piśmiennictwie” do monografii „Morawscy herbu Nałęcz I – 600 lat dziejów rodziny”, Wyd. Panoptikos, Poznań 1997 – będącej jednym z fundamentalnych opracowń biograficzno-genealogicznych rodu Morawskich.
|
|
|
 Dwór Drobnin
 Kościół Pawłowice
 Dwór Oporowo
 Kościół Drobnin
 Pałac Pawłowice
 Kościół Oporowo
 Pałac Garzyn
 Dwór Lubonia
 Pałac Górzno |
|
