Przypisy LD do wiersza Franciszka Morawskiego „Na śmierć Karpińskiego” i fragmentu jego prozy „Ostatni pobyt Karpińskiego w Warszawie”.

Franciszek KARPIŃSKI (1741-1825) - polski poeta klasycystyczny.

Urodził się 4 października 1741 w Hołoskowie k.Kołomyii. Pochodził z niezamożnej drobnej szlachty osiadłej na Pokuciu; szedł przez życie o własnych siłach. Po ukończeniu podstawowych nauk wstąpił do gimnazjum w Stanisławowie. Następnie studiował na uniwersytecie we Lwowie, uzyskując tytuł doktora filozofii i nauk wyzwolonych. Półtora roku kształcił się w Wiedniu (1770-1771), gdzie doskonalił znajomość języków obcych i słuchał wykładów znakomitych przyrodników. Po otrzymaniu starannego wykształcenia rozpoczął pracę nauczycielską, znajdując zatrudnienie na dworach magnackich. W wieku 40 lat wydał pierwszy tomik wierszy (Zabawki wierszem), który zwrócił uwagę rodziny Czartoryskich. Licząc na poparcie swoich protektorów, wyjechał w 1780 do Warszawy. Objął funkcję sekretarza księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i wydał trzy kolejne tomy wierszy. Pozostawał pod wpływem francuskiego poety Jana Jakuba Rousseau i innych poetów swojej epoki. Był twórcą nurtu sentymentalnego w liryce polskiej. Wprowadził do liryki formę bezpośredniego i szczerego wyznania (dlatego nazwano go "poetą serca"). Tej zasadzie ujmowania przeżyć odpowiadało dążenie do prostoty i naturalność stylu, osiągane często przez bezpośrednie nawiązywanie do wiejskiego folkloru, co stało się wzorem dla romantyków, zwłaszcza dla A. Mickiewicza. Tworzył sielanki, wiersze miłosne, dumy, elegie, wiersze patriotyczne, pieśni religijne (które stały się niesłychanie popularne i ponadczasowe), a także inne formy literackie (tłumaczenie Psałterza Dawida, autobiografię Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, komedię Czynsz, tragedię Bolesław III, rozprawę O wymowie w prozie albo wierszu). Jako poeta cieszył się za życia ogromną popularnością. Był pierwszym pisarzem, którego utwory były znane wśród chłopstwa (co poświadcza sam Mickiewicz, a tak bardzo podkreśla Franciszek Morawski w powyższej elegii), ale rozczarowany do życia w stolicy, a zwłaszcza do konfliktów i obłudy panujących w tamtejszych sferach towarzyskich, powrócił po paru latach na Ruś Czerwoną i w 1793 r. osiadł na stałe na wsi, która w tym czasie znajdowała się już pod zaborem austriackim. Utrzymywał się znowu z dzierżawy różnych majątków i z pracy guwernera na dworach magnackich. Po upadku Polski przestał pisać. W 1800 r. został członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. W 1818 kupił wieś Chorowszczyznę k. Wołkowyska, gdzie spisał prozą swój pamiętnik (wydany dopiero w 1844 r.) i spędził resztę życia. Zmarł 16 września 1825 r. Pochowany został przy kościele parafialnym w niedalekim Łyskowie (obecnie Białoruś).