We wsi allodyalnej szlacheckiej Drobninie i w należącym do niej folwarku Zbytkach, w powiecie wschowskim, obwodzie regencyjnym poznańskim położonych, a według wykazu hypotecznego z dnia 19. października 1842. roku do Józefa i Bogumiły z Szczerskich małżonków Miłkowskich należących, które składając do końca roku 1837 z wsią Garzynem jedną majętność, jedno folium hypoteczne miały, znajdowało się podczas ogłoszenia najwyższego rozkazu gabinetowego z dnia 6. maja 1819 roku
A, w Drobninie
I.folwark pański
z jedną posadą owczarską,
jedną kowalską i
jedną młynarską,
II.ośmnaście gospodarstw włościańskich, to jest:
a)6. kmiecych,
b)12. chałupniczych,
III.szkoła katolicka,

B, na folwarku Zbytkach:
IV.folwark pański,
V.dwa gospodarstwa chałupnicze zaciężne.

Było więc w owym czasie w Drobninie i Zbytkach:
6. gospodarstw mniejszych,
14. chałupniczych zaciężnych.

W roku 1823. przedsięwzięło dominium zamianę gruntów do tychże dwodziestu gospodarstw należących, a zmniejszywszy sześć gospodarstw kmiecych, utworzyło z nich:
dwanaście posad chałupniczych
i jedną półchałupniczą.
Dawniejsze 12. posad chałupniczych w Drobnine i 2 chałupnicze w Zbytkach ogólnie 12. gospodarstw zaciężnych pozostawione będąc na sad, zostały z gruntów kmiecych o kilka morgów powiększone.
Z dwudziestu gospodarstw zaciężnych, które podczas ogłoszenia najwyższego rozkazu gabinetowego z dnia 6. maja 1819 roku exystowały, utworzono sposobem tym w roku 1823 26. gospodarstw chałupniczych i 1. gospodarstwo półchałupnicze, ogólnie 27. gospodarstw zaciężnych, których wylegitymowanemi posiedzicielami obecni są:

A., chałupnicy:
1.Wawrzyn Katarzyński,
2.Kasper Jabłoński,
3.Michał Wojciechowski,
4.Maryanna z Wleklików zamężna Pawłowi Wawrzyniakowi,
5.Józef Olejniczak,
6.Xawery Stachowski,
7.Jan Klimasz,
8.Marcin Łukaszczyk,
9.Stanisław Rzeźniczak,
10.Bartłomiej Olejniczak,
11.sukcessorowie Andrzeja Pietrzaka, jako to:
a)Apolonia z Sieczkarzów owdowiała Pietrzakowa,
b)pełnoletni jej syn Wojciech Pietrzak,
c)małoletnie jej dzieci:
1)Ludwik,
2)Piotr,
rodzeństwo Pietrzakowie, pod opieką Piotra Rybakowskiego gospodarza w Zbytkach zostające,
12.Franciszek Daniewicz,
13.sukcessorowie Bartłomieja Dudziaka:
a)Rozalia z Wojciechowskich, dawniej owdowiała Dudziakowa, teraz zamężna Kasprowa Jabłońska,
b)czworo małoletnich dzieci:
1)Andrzej,
2)Michał,
3)Agnieszka,
4)Karolina
Rodzeństwo Dudziakowie, zastępowane przez opiekuna swego Macieja Szałatę z Kleszczewa,
14.Antoni Dudziak,
15.Kasper Pniszek,
16.Walenty Jabłoński,
17.Paweł Jarkowski,
18.Tomasz Kaczmarek,
19.Andrzej Nadolny,
20.Łukasz Jabłończak,
21.Józef Rzeźnik,
22.Karol Olejniczak,
23.Wojciech Żmuda,
24.Jakub Marciniak,
25.Piotr Rybakowski,
26.Kazimierz Więckowiak,

B, półchałupnicze
27.Wincenty Wojciechowski.

Sukcessorowie zmarłego Macieja Olejniczaka kmiecia, których opiekun ich Maciej Wojciechowski zastępuje, rościli sobie prawo do własności gospodarstwa kmiecego, które spadkodawca ich był dzierżył, cofnęli je atoli w skutek postanowień paragrafem siedemnastym objętych.
Podobnież sukcessorowie zmarłego na dniu 17. czerwca 1824 roku Sebastyana Skrzypczaka, to jest:
a.Wiktoryna Skrzypczakówna z Jeziorek,
b.Maryanna z Skrzypczaków zamężna Tomaszowa Florkowa z Mórki,
c.Łucya z Skrzypczaków zamężna Józefowa Wojnowa w Drobninie,
rościli w nowszym czasie prawo o windykacyą gospodarstwa, które teraz Jan Klimasz, na wstępie pod A. 7. rzeczony, posiada; lecz gdy prawu temu Klimasz jest przeciwny, przeto rzecz przygotowana być ma niebawnie do zawyrokowania. Kto właścicielem gospodarstwa się stanie, postanowione będzie zapaść mającym wyrokiem prawomocnym.

Posiedzenie rzeczonych ad I. posad pańskich owczarskiej, kowalskiej i młynarskiej, wnieśli w prawdzie o nadanie sobie tychże na własność podług ustawy z dnia 8. kwietnia 1823 roku. Lecz gdy te objętości gospodarstwa rolnego nie miały i owczarzowi, kowalowi i młynarzowi jedynie za odrabiać się miarą dominio posługę, przez dwór dawane bywały, przeto niepodlegające postanowieniom ustawy z dnia 8. kwietnia 1823 roku, pozostały się dworowi jako posady komornicze, czyli wyrobnicze. Z ograniczonej wsi Garzyna, która, jak wyżej już powiedziano, do roku 1837 jedno folium hypoteczne miała, zostali gospodarze:
1)Melchior Żmuda i
2)Tomasz Żmuda,
na grunta do folwarku Zbytki należące, przeniesieni i tamże odbudowani, przez co wychodząc z czynności regulacyjnej wsi Garzyna, wchodzą jako uczestnicy do dzieła regulacyjnego wsi Drobnina i folwarku Zbytek, gdyż według postanowienia recesu wsi Garzyna, ze związku komunalnego tejże wsi wychodzą, a tutaj do takiegoż związku przystępują.

Wszyscy włościanie zaciężni, w liczbie dwudziestu i dziewięciu, za użytkowanie gospodarstwa swoich obowiązani dotąd byli dworowi do stałej i niestałej pańszczyzny ręcznej, jako też bydelnej, niemniej do danin w gotowych pieniądzach i w naturaliach, nawzajem miała dominium obowiązek budowania i utrzymywania im budynków mieszkalnych i gospodarczych, dozwalania wolnego opału drzewem zbieranem i wolnego pastwiska w lesie, jako też zapomagania ich skutecznie podług przepisów prawa w przygodach nieszczęśliwych.

Włościanie zaciężni wnieśli o nadanie sobie własności swych praw podług ustawy z dnia 8. kwietnia 1823, jako też o zniesienie wspólności co do gruntów rozrzuconych i wspólnemu pastwisku podległych. Cała ta regulacja została z polecenia Królewskiej Kommisyi Jeneralnej w Poznaniu przez Kommisyą Specyalną powiatu rozpoczęta i załatwiona; a ponieważ separacya co do pastwiska na pewnej części pastewnika między terytoryami Drobnina i Karchowa położonego, przez regulowanie i ustalenie granicy między obydwoma temi włościami już nastąpiła, o czem recess Karchowa bliższe szczegóły obejmuje; przez to w recesie niniejszym jest tylko mowa: a)o uregulowaniu dwudziestu siedmiu włościan zaciężnych w Drobninie i Zbytkach osiadłych, i dwóch takichże włościan z Garzyna do Zbytek przesiedlonych i o połączonem z tem zniesienie wspólności,
b)o uposażeniu szkoły gruntami.

W celu czynności tych zostały grunta włościańskie do Drobnina należące, w roku 1832 przez mierniczego Fehlberga, a wieś sama przez mierniczego Siewerta w roku 1836; grunta zaś do folwarku Zbytki należące, tak dominialne, jako też włościańskie w roku 1834 rozmierzone i przez znawców bonitowane, a wypadek bonitacyi na wspomnianych dopiero trzech mapach umieszczony, do których też poniżej odnosić się będzie.
Grunta zaś należące do obu gospodarzy z Garzyna do Zbytek przeniesionych, zostały w roku 1832 przez mierniczego Briegera rozmierzone i podobnież przez znawców bonitowane, na której to podstawie regulacyą i resp. translokacyą do Zbytek uskuteczniono.
Włościanie zaciężni Drobnina i Zbytek żądali zrazu, ażeby stosunki ich ku dominium z roku 1819 i 1823 przy regulacyi za podstawę wzięto, później atoli cofnęli ten wniosek; - a ponieważ dominium mało co gruntów włościańskich odebrało, przeto interessenci zgodzili się na to, aby, pomijając wszystkie stosunki, które przed rokiem 1823 istnęły, tylko nowe po tymże czasie zaprowadzone, za zasadę przy regulacji wzięto.
Cała czynność regulacyjno-reparacyjna doszła do skutku ryczałtem, kilkakrotnemi z dominium zawartymi układami, w ten sposób, iż wymienieni poprzednio dwudziestu siedmiu włościanie zaciężni gospodarstwa swoje za stałą roczną rentę czyli czynsz w gotowych pieniądzach na własność nabyli.
Czterech gospodarzy Drobnińskich odbudowano przy okazyi tej na folwarku Zbytkach, gdzie już dwóch gospodarzy mieszkało; pozostało się przeto w Drobninie tylko dwadzieścia i jeden gospodarzy zaciężnych.
Na gruntach zaś, które do folwarku Zbytek należały, znajduje się teraz ośm gospodarstw, to jest:
1.dwa, które od dawna tamże exystują,
2.cztery gospodarstwa odbudowanych tamże z Drobnina gospodarzy,
3.dwa gospodarstwa z Garzyna tamże przeniesione.
Sposobem tym został folwark pański w Zbytkach całkiem rozdzielony i co do gruntów, pomiędzy odbudowanych gospodarzy rozdany.
Należy tu wszakże nadmienić, iż przesiedlenie wymienionych wyżej ad. 3 dwóch gospodarzy garzyńskich nastąpiło przed rozłączeniem obu dziedzin i respective założeniem osobnych foliów hypotecznych.
Dla miejscowości terrytoryów do Drobnina i do Zbytków należących, nie mogły być wynagrodzenia każdemu w jednej sztuce wydzielonej – większa więc część gospodarzy została zadowolnienie swoje poza obwodem wsi w dwóch działach:
Trzy mappy, jako to:
a)mappa gruntów włościańskich w Drobninie geometry Fehlberga z roku 1832.
b)należąca do niej mappa sytuacyi wsi Drobnina mierniczego Siewerta z roku 1836.
c)mappa gruntów, które do folwarku Zbytków należały, teraz włościańskich, geometry Kocha z roku 1834.
z których, oprócz brullionów, jeszcze dwie kopie z każdej są sporządzone, dają widoczne podziału tego wyobrażenie.
Na tych naznaczone są szczególne działy do każdego wynagrodzenia należące, małemi liczbami arabskiemi czerwonego koloru, na mappie Zbytków jednak małemi liczbami arabskiemi wciąż bieżącemi tuszem czarnym, te zaś działy znowu jak do którego z wynagrodzeń należą, głoskami a. b. c. Itd.

Cały inwentarz został stosownie do paragrafu 25 – 27 rozporządzenia z dnia 30. czerwca 1834 roku z zachowaniem formy prawem przepisanej do wiadomości powszechnej podany.
Lecz gdy w terminie wyznaczonym nikt się z uczestników nowych nie zgłosił, przeto niewiadomi uczestnicy, gdyby się jacy znajdować mieli, nawet w przypadku pokrzywdzenia siebie, na interesie tym zawsze zaprzestać muszą.
Wszyscy interesseńci do czynności przyzwani, zawierają teraz względem rezultatów doszłego do skutku uregulowania i rozseparowania się, na zasadzie zdziałanych akt, następujący reces.