|
|
|
Herb NOWINA w Pawłowicach |
|
Od przełomu XVII-XVIII wieku z herbem NOWINA związane są Pawłowice, gdyż pieczętowali się nim Mielżyńscy (m.in. Krzysztof Ignacy Mielżyński 1670-1721 uważany za założyciela pawłowickiej linii rodu, pisarz wielki koronny Maksymilian Mielżyński 1737-1799, który w roku 1786 otrzymał tytuł hrabiowski, przedstawiony w dziale BIOGRAMY generał Stanisław Kostka Mielżyński 1778-1826 oraz drugi Maksymilian Mielżyński 1844-1916 – bezpotomnie zmarły wnuk generała i prawnuk - noszącego to samo imię - wspomnianego pisarza wielkiego koronnego), a wizerunek tego herbu zdobi hall i jedną z kordegard pawłowickiego pałacu opisanego w dziale DWORY I PAŁACE. W dziale SŁAWNE RODY zamieszczony jest kolorowy herb NOWINA pochodzący z przechowywanej w pawłowickim pałacu (choć niestety nie eksponowanej) „tablicy genealogicznej” Mielżyńskich. Herbem tym sygnowane były także niektóre przedmioty z wyposażenia pałacowego (zastawa szklana) oraz użytku osobistego (sygnet), o czym więcej w artykule Agnieszki Łuczak „Pałac w Pawłowicach – rozproszone zbiory ziemiańskie”
( http://www.nimoz.pl/pl/wydawnictwa/czasopisma/cenne-bezcenne-utracone-archiwum/1999/nr-51999/ )
Herb NOWINA - jeszcze odmiany I – na hełmie wieży pawłowickiego kościoła.
Na dole napis „1772” i u góry po bokach inicjały „MM”, oznaczające rok budowy wieży
i fundatora - Maksymiliana Mielżyńskiego, który nie miał jeszcze tytułu hrabiowskiego.
(Ks. Józef Łukasiewicz [dział NADESŁANE] pisze, że „Kaplicę tę wystawioną w roku 1597,
odnowił w r. 1775. Maxymilian Mielżyński, pisarz koronny, ówczesny dziedzic Pawłowic”),
z czego można wnioskować, że wieża została odnowiona 3 lata wcześniej niż kaplica.
Zobacz ten herb w zbliżeniu
_______________________________________
Herb NOWINA – już odmiany VIII (z koroną o 9 pałkach, czyli hrabiowską)
oraz inicjały „MM” hrabiego Maksymiliana Mielżyńskiego w medalionach jednej
z przybramnych kordegard wzniesionych około 1910 r. przez tegoż Maksymiliana,
noszącego hrabiowski tytuł jako czwarte pokolenie (na wieży inicjały pradziadka).
Herb NOWINA VIII w hallu pawłowickiego pałacu.
____________________________________________
Pierwotną wzmiankę o herbie NOWINA w Pawłowicach
Powyższymi zdjęciami zilustrował pan Jarosław Wawrzyniak,
jakoż i niektórymi objaśnieniami ją przyprawił.
Herb NOWINA VIII na płycie nagrobnej Maksymiliana hr. Mielżyńskiego
na cmentarzu parafialnym w Pawłowicach.
_______________________________
Post sciptum:
Wydaje się jednak, że nie Pawłowice ani sąsiedzi Mielżyńscy zainspirowali Franciszka Morawskiego do zainteresowania się legendą złotogoleńczyków, lecz znacznie odleglejszy od Luboni Mińsk Mazowiecki (w pewnym okresie zwany Nowomińskiem, dla odróżnienia od Mińska na Białorusi), gdzie zamieszkała jego córka Maria Anna (1822-1891) – Marynia - po wyjściu zamąż za Karola Józefa hrabiego Jezierskiego (1819-1899). Zięć generała-poety był bowiem herbu NOWINA i ten fakt – moim zdaniem - skłonił Franciszka do gruntowniejszego przestudiowania Niesieckiego pod kątem właśnie tego herbu.
Dla ścisłości podaję, że w niektórych genealogiach zięć Franciszka Morawskiego jest wymieniany jako: Karol Józef Antoni hr. Gołąbek-Jezierski herbu Nowina (ochmistrz dworu rosyjskiego, sędzia pokoju, ur. 1819 w Mińsku Maz., zm. 1899 w Warszawie; syn Stanisława Donata hr. Gołąbek-Jezierskiego h. Nowina i Marianny Marii hr. Małachowskiej h. Nałęcz), a dla potwierdzenia zawiłości heraldyki w niektórych herbarzach Jezierskim przypisywany jest herb Złotogoleńczyk, przy czym chodzi zapewne o odmianę V lub VI herbu Nowina. Jednak mąż Marii zd. Morawskiej, jako hrabia powinien mieć „hrabiowską” odmianę tego herbu, której nie znam. Dziedziczny tytuł hrabiowski dla siebie i całej rodziny uzyskał dziadek Karola Józefa - Jacek Jezierski w r. 1801 od króla Galicji i Lodomerii czyli cesarza Austrii, a w 1849 r. wszyscy trzej synowie Stanisława Donata hr. Jezierskiego oraz ich stryj Jan Nepomucen hr. Jezierski uzyskali potwierdzenie tytułu hrabiowskiego w Rosji.
Rozwikłanie wizerunku herbu zięcia Franciszka Morawskiego utrudnia fakt, że w roku 1870 miasto Nowomińsk (Mińsk Maz.) z pałacem i okolicznymi dobrami, na mocy kontraktu z Karolem Józefem hr. Jezierskim, nabył Seweryn Doria Demałowicz herbu Lubicz (za 150 tys. rubli). Dawna siedziba Karola i Marii Jezierskich (pałac w Mińsku Maz. obecnie Miejski Dom Kultury) z oczywistych więc względów pozbawiona została wszelkich heraldycznych śladów „złotogoleńczyków” na rzecz „lubiczów”, ale o samym pałacu i pobycie w nim Franciszka Morawskiego będzie jeszcze okazja wspomieć nieco szerzej.
_____________________________
Dla www.krzemieniewo.net
wybrał i opracował: Leonard Dwornik
Uroki i zawiłości heraldyki na przykładzie herbów NOWINA i ZŁOTOGOLEŃCZYK
|
|
|
 Dwór Drobnin
 Kościół Pawłowice
 Dwór Oporowo
 Kościół Drobnin
 Pałac Pawłowice
 Kościół Oporowo
 Pałac Garzyn
 Dwór Lubonia
 Pałac Górzno |
|
