Grudnia 05 2024 17:10:08
Nawigacja
· Strona główna
· FAQ
· Kontakt
· Galeria zdjęć
· Szukaj
NASZA HISTORIA
· Symbole gminy
· Miejscowości
· Sławne rody
· Szkoły
· Biogramy
· Powstańcy Wielkopolscy
· II wojna światowa
· Kroniki
· Kościoły
· Cmentarze
· Dwory i pałace
· Utwory literackie
· Źródła historyczne
· Z prasy
· Opracowania
· Dla genealogów
· Czas, czy ludzie?
· Nadesłane
· Z domowego albumu
· Ciekawostki
· Kalendarium
· Słowniczek
ZAJRZYJ NA


BUKOWIECKA z Dzierżykraj-Morawskich Aleksandra (1890-1940),
współorganizatorka powstania w pow. kościańskim.

Urodziła się 8 grudnia 1890 r.* w Oporowie (d. pow. leszczyński), w rodzinie ziemiańskiej Ignacego i Julietty z Łubieńskich. Uczyła się w gimnazjum u sióstr urszulanek w Kołomyi, gdzie w październiku 1910 r. uzyskała świadectwo dojrzałości. Dwukrotnie była aresztowana, zwalniano ją po interwencjach ojca. Wakacje poświęcała na naukę dzieci polskich w Oporowie, które uczyła języka polskiego i katechizmu. Po maturze wyszła za mąż za właściciela majątku w Cichowie. Od 1917 roku tworzyła ogniwa Związku Oświatowego Młodzieży, m.in. w Oporowie, Cichowie, Gałowie, Czachorowie, Międzychodzie, Zbrudzewie, Mełpinie i Mórce. W listopadzie tego roku zorganizowała wycieczkę legionistów do Wielkopolski.

Od jesieni 1918 r. organizowała Rady Ludowe i oddziały powstańcze w okolicach Krzywinia i Cichowa. Według Z. Pawłowskiego: Wydatnej pomocy doznała organizacja ze strony pani A. Bukowieckiej, właścicielki Cichowa. Już od samego zarania, kiedy nadeszła wieść o rewolucji [w Niemczech – uzup. B.P.] mieliśmy dzięki zdecydowanemu stanowisku tej idealistki i gorącej patriotki dane do rozporządzania lokalami, gościńcami i stajniami w Cichowie, co ułatwiło nam pracę i komunikowanie się z okolicą. Finansowała zakup broni i amunicji. Szczególnie opiekowała się ochotnikami z Lubinia, z którymi 6.I.1919 r. wywiesiła polską flagę na kościele oo. Benedyktynów. W okresie walk, do połowy lutego 1919 r., zaopatrywała powstańców w Osiecznej w żywność i paszę dla koni. Organizowała punkty opatrunkowe, finansowała organizację wojska.

W okresie międzywojennym działała w związkach powstańczych, utrzymywała kontakty z Kołem Oświatowym Garnizonu w Poznaniu, m.in. goszcząc w Cichowie szeregowców i podoficerów. Aresztowana we wrześniu 1939 r. przez gestapo z Kościana, po kilku dniach (25.XI.) została przewieziona do obozu w forcie VII w Poznaniu. Zmarła tam 12 kwietnia 1940 r. wskutek tortur i wycieńczenia**. Nie sprawdzone informacje podają, że została rozstrzelana poza obrębem fortu. Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu w Lubiniu. Była odznaczona Medalem Niepodległości, Medalem Polska Swemu Obrońcy, Odznaką Pamiątkową Wojsk Wielkopolskich i Odznaką Pamiątkową Grupy „Leszno”. Związek małżeński zawarła z Mieczysławem Bukowieckim, gen. brygady Wojska Polskiego. Z małżeństwa tego były dzieci: August (1911-1940), Ignacy (1912-1939), Leon Samuel Hieronim (1916-2005***), Jadwiga (1919), Natalia (1924-1980) i Julian (1929).

CAW, Komitet Krzyża i Medali Niepodległości;
Album Pamiątkowy Powstańców Ziem Zachodnich RP, 1938 r., nr 2-3, s. 38;
Z. Pawłowski, Ta głęboka wieś. Wspomnienia z Powstania Wielkopolskiego, okręg lubiński, powiat Kościan 1818-1819, Poznań 1935, s. 7;
I. Andrzejewski, Wspomnienia o zamordowanej przez gestapowców ziemiance Aleksandrze Bukowieckiej, maszynopis;
„Żołnierz Wielkopolski” 1927, nr 48, s. 9 (fot.);
informacje i materiały syna Leona*** z Warszawy;
relacja Władysława Sypniewskiego z Cichowa, maszynopis.

Bogusław Polak

________________

*/ Według aktu urodzenia [USC Garzyn nr 290 z 1890 r. – sprawdził JW]
Aleksandra Maria Jadwiga Morawska urodziła się 9 grudnia 1890 r.

**/ W dokumentach właściwego dla Fortu VII Urzędu Stanu Cywilnego,
jako przyczynę śmierci Aleksandry Bukowieckiej wpisano „osłabienie obiegu krwi”
[przyp. LD - na podstawie publikacji Aleksandry Pietrowicz z IPN Poznań]

***/ Leon Bukowiecki, znany krytyk filmowy i dziennikarz,
zmarł 02.05.2005 r. w Warszawie [przyp. JW]


Rodzinna tablica nagrobna Bukowieckich na cmentarzu w Lubiniu (fot. Jarosław Wawrzyniak)

_______________________

Źródła^:

- tekst biogramu: „Słownik biograficzny powstańców wielkopolskich 1918-1919” pod redakcją naukową Antoniego Czubińskiego i Bogusława Polaka, Poznań 2002, str. 44-45.

- zdjęcia:
- portret Aleksandry - ze zbiorów jej syna Juliana Bukowieckiego [zestaw przypiętych odznaczeń nieco różni się od wymienionych w biogramie – przyp. JW];
- fotografia tablicy na symbolicznym grobie Aleksandry Bukowieckiej w Lubiniu - ze zbiorów Jarosława Wawrzyniaka [różne lata urodzenia Aleksandry w biogramie i na tablicy – przyp. LD].

^/ zdigitalizowany tekst Bogusława Polaka oraz zdjęcia w formie cyfrowej nadesłał pan Jarosław Wawrzyniak po ukazaniu się na stronie www.klasaa.net pierwotnej wersji biogramu Aleksandry z Morawskich Bukowieckiej.

________________________
Z materiałów otrzymanych
od p. Jarosława Wawrzyniaka
dla www.krzemieniewo.net
opracował: Leonard Dwornik


WARTO ZOBACZYĆ
Dwór Drobnin

Kościół Pawłowice

Dwór Oporowo

Kościół Drobnin

Pałac Pawłowice

Kościół Oporowo

Pałac Garzyn

Dwór Lubonia

Pałac Górzno
Wygenerowano w sekund: 0.00 6,973,240 Unikalnych wizyt