|
Wydawca: Wydawnictwo UKW
Rok wydania: 2009
Liczba stron: 390
Wymiary: 210x270 mm
Okładka twarda
ISBN 978-83-7096-678-2
Jest to monografia unikalnej grupy XVII-XVIII-wiecznych kościołów drewnianych, które autor nazywa świątyniami o zdwojonej konstrukcji ścian i klasyfikuje jako przysłupowe, quasi-przysłupowe i szkieletowo-dylowe. Budowle te, odkrywane i analizowane przez historyka sztuki dobrze znającego historię technik ciesielskich, umiejętnie rozpoznającego determinanty kulturowe i przyrodnicze budownictwa drewnianego, jawią się jako zjawisko fascynujące. Rezultaty własnych, kompleksowych badań architektonicznych autor konfrontuje ze źródłami archiwalnymi, zarówno dokumentami rękopiśmiennymi, jak i starodrukami (traktatami architektonicznymi, poradnikami budowlanymi, podręcznikami gospodarowania, a nawet kalendarzami). Rozważania nad zdwojonymi konstrukcjami ścian kościołów wielkopolskich, podejmowane w kontekście ponadregionalnej wspólnoty ciesielstwa, wprowadzają także nowe, ważne wątki poznawcze do stanu badań nad historią całego europejskiego budownictwa drewnianego (np. krytycznie weryfikują poglądy na temat genezy i stref występowania konstrukcji przysłupowej). Narracyjna prezentacja wyników badań znajduje solidne oparcie w hasłach katalogu. Walory merytoryczne książki podnoszą rysunki poglądowe połączeń konstrukcyjnych oraz rzuty i przekroje, a w dokumentacji fotograficznej - zdjęcia zwykle niedostępnych partii struktury architektonicznej budowli.
Zdjęcia kilku trudno dostępnych detali architektonicznych kościoła w Oporowie
na jednej ze stronic monografii (przykład bogatej dokumentacji fotograficznej).
Spis treści:
- Od autora*
- Uwagi wstępne
Rozdział I
- Kościoły drewniane z europejskiej perspektywy badawczej
- Zasoby i początki badań
- Geneza systemów konstrukcyjnych
- Źródła koncepcji architektoniczno-przestrzennej
- Styl
Rozdział II
- Studia nad drewnianą architekturą sakralną w Polsce
- Przegląd problemów
- Pionierzy badan i dorobek okresu międzywojennego
- Badania po II wojnie światowej
- Drewniana architektura sakralna w syntezach historii sztuki polskiej
- Kościoły drewniane w studiach etnograficznych
- Świątynie w monografiach budownictwa drewnianego i ciesielstwa
- Wybrane zagadnienia drewnianej architektury sakralnej
- Kościoły drewniane w ujęciu regionalnym
- Zdwojone konstrukcje ścian w literaturze przedmiotu
Rozdział III
- Prolegomena do typologii i genezy zdwojonej konstrukcji ścian kościołów
- Systemy słupowe
- Teoria budowli przysłupowej
Rozdział IV
- Świątynie o zdwojonej konstrukcji ścian
- Charakterystyka zespołu
- Chronologia
- Topografia
- Założenia architektoniczno-przestrzenne
- Fundatorzy
- Budowniczowie
- Cechy stylowe
Rozdział V
- Typologia rozwiązań konstrukcyjnych
- Struktura ścian
- Systemy nośne dachu
- Więźby
- Kościoły o pierwotnie zdwojonej konstrukcji ścian
- Kościoły o wtórnie zdwojonej konstrukcji ścian
Rozdział VI
- Budowle o zdwojonej konstrukcji ścian w źródłach archiwalnych i polskich traktatach architektonicznych
Rozdział VII
- Zagadnienia genezy zdwojonej konstrukcji ścian w budownictwie sakralnym Wielkopolski
Uwagi końcowe
Katalog obiektów
- Wprowadzenie
- Struktura hasła. Rzuty. Przekroje
Indeks typów konstrukcyjnych z numeracją katalogową
Kościoły przysłupowe:
- Bukowiec (nr kat. 5)
- Chojna (nr kat. 6)
- Gułtowy (nr kat. 12)
- Jaktorowo (nr kat. 14)
- Jeżewo (nr kat. 15)
- Kalsko (nr kat. 16)
- Kiszkowo (nr kat. 17)
- Mączniki (nr kat. 19)
- Oborniki (nr kat. 23)
- Popowo Kościelne (nr kat. 25)
- Potulice (nr kat. 26)
- Prochy (nr kat. 27)
- Słopanowo (nr kat. 28)
- Stary Borków (nr kat. 31)
- Sypniewo (nr kat. 34)
Kościoły quasi-przysłupowe:
- Błociszewo (nr kat. 1)
- Brody (nr kat. 2)
- Dębnica (nr kat. 7)
- Herburtowo (nr kat. 13)
- Młodojewo (nr kat. 20)
- Niechanowo (nr kat. 21)
- Oporowo (nr kat. 24)
- Sokolniki (nr kat. 29)
- Żegocin (nr kat. 39)
- Żoń (nr kat. 40)
- Samarzewo (nr kat. 45)
Świątynie szkieletowo-dylowe:
- Bronikowo (nr kat. 3)
- Buk (nr kat. 4)
- Gogolewo (nr kat. 10)
- Łęki Wielkie (nr kat. 18)
- Sośnica (nr kat. 30)
- Żabno (nr kat. 38)
- Kórnik (nr kat. 41)
Kościoły o wtórnie zdwojonej konstrukcji ścian:
- Domachowo (nr kat. 8)
- Gąsawa (nr kat. 9)
- Golina (nr kat. 11)
- Nowe Dwory (nr kat. 22)
- Stary Gołębiu (nr kat. 32)
- Stary Gród (nr kat. 33)
- Świerczyna (nr kat. 35)
- Wierzenica (nr kat. 36)
- Zakrzewo (nr kat. 37)
- Runowo (nr kat. 44)
Kościoły (niezachowane) o niezdefiniowanym typie zdwojonej konstrukcji ścian:
- Poznań (nr kat. 42)
- Pruśce (nr kat. 43)
Wykaz skrótów. Bibliografia.
Spis ilustracji. Spis map. Spis tablic. Indeks miejscowości.
Słownik wybranych terminów ciesielskich.
Summary. Zusammenfassung.
________________________
*/ Aleksander Jankowski - historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przez kilka lat Rejonowy Konserwator Zabytków w Wielkopolsce. Obecnie pracownik w Zakładzie Historii Kultury Materialnej Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Znawca średniowiecznego malarstwa ściennego, autor m.in. książki: "Średniowieczne malarstwo ścienne na Śląsku u progu reformacji, ikonografia. Funkcje. Styl" (Wyd. UKW, Bydgoszcz 2005). Ostatnio badawczo skoncentrowany na zabytkowych konstrukcjach ciesielskich i drewnianej architekturze sakralnej.
________________________
Źródła:
Internet (w tym szczególnie internetowe witryny księgarń wysyłkowych).
________________________
dla www.krzemieniewo.net
opracował: Leonard Dwornik
|
