Grudnia 05 2024 16:54:05
Nawigacja
· Strona główna
· FAQ
· Kontakt
· Galeria zdjęć
· Szukaj
NASZA HISTORIA
· Symbole gminy
· Miejscowości
· Sławne rody
· Szkoły
· Biogramy
· Powstańcy Wielkopolscy
· II wojna światowa
· Kroniki
· Kościoły
· Cmentarze
· Dwory i pałace
· Utwory literackie
· Źródła historyczne
· Z prasy
· Opracowania
· Dla genealogów
· Czas, czy ludzie?
· Nadesłane
· Z domowego albumu
· Ciekawostki
· Kalendarium
· Słowniczek
ZAJRZYJ NA


Siostry ks. Kazimierza Zacharzewskiego - nauczycielki w Duksztach i Ławaryszkach.

Ks. Walerian Meysztowicz (1893-1982), wspominając międzywojenne wakacje u księdza Zacharzewskiego, wzmiankuje jego siostry, pisząc: „Proboszczem w Duksztach był młody wówczas ksiądz Zacharzewski. [...] Mieszkała z nim matka, typowa wiejska kobieta, i dwie siostry, nauczycielki ze szkoły powszechnej.”. Potwierdza to Mirosław Gajewski, pisząc w szkicu „Dukszty Pijarskie (do roku 1939)”, że: „Ksiądz K. Zacharzewski pracował w Duksztach w latach 1919-1928. […] W Duksztach, jako nauczycielki pracowały siostry ks. K. Zacharzewskiego.”.

Dalej ks. W. Meysztowicz wspomina, że: „Potem, gdy go [księdza Zacharzewskiego – przyp.LD] przeniesiono do większej podwileńskiej parafii w Ławaryszkach, już jako profesor zajeżdżałem do niego”. Ksiądz Kazimierz Zacharzewski przeniósł się do Ławaryszek z matką i siostrami. Siostry księdza, jak w Duksztach Pijarskich tak i w Ławaryszkach były nauczycielkami, co potwierdzają zapisy w kronice szkoły w Ławaryszkach. Oto obszerne fragmenty z tej kroniki:

* * *

Dzieje szkoły w Ławaryszkach sięgają XVIII wieku, już w roku 1798, przy kościele w Ławaryszkach funkcjonowała szkółka parafialna. W oficynie zimą zakrystian uczył wiejskie dzieci czytania, pisania i rachunków.

Oficjalnie szkoła została założona w Ławaryszkach w 1899 r. funkcjonowała jako szkoła ludowa. Do rejonu szkoły ludowej należało 28 wsi, z których dzieci uczęszczały do tej szkoły. Początkowo mieściła się ona w domu wynajętym przez władze gminy Mickuńskiej. Pierwszym nauczycielem, o którym zachowały się źródła historyczne, był Jan syn Grzegorz a Jurczyk, który pracował w tej szkole od 1 września 1899 r. Skoro zdecydowana większość uczniów była wyznania rzymsko-katolickiego, to nauczycielami religii byli księża Józef Mironas i Włodzimierz Markiewicz nauczanie odbywało się w języku rosyjskim.

W roku 1901 r. na ziemi należącej do szkoły, o powierzchni 300 sążni kwadratowych, został zbudowany nowy budynek szkolny za pieniądze państwa, oraz miejscowych włościan. Składał się z 5 pokoi, z których to był przeznaczony pokój dla nauczyciela i pokój sypialny dla dzieci, które z powodu niedogodnych warunków musiały mieszkać w szkole. W pozostałych pokojach był rozmieszczony szkolny inwentarz oraz pokój do nauczania. Rok szkolny rozpoczynał się na początku listopada, koniec zaś roku szkolnego przypadał na koniec kwietnia.

Według wspomnień Antoniego Jankowskiego, do szkoły uczęszczało około 30 dzieci przeważnie chłopców. Nauczycielem był Władimir Szałupienko. W klasie na frontowej ścianie wisiał portret cara, z prawej strony mapa półkul ziemi, a na pozostałych ścianach obrazy o treści religijnej i historycznej.

W roku 1919 powstaje „Publiczna szkoła powszechna w Ławaryszkach”, nauczanie odbywa się w języku polskim. Początkowo szkoła była dwuletnia, następnie zaś czteroletnia w 1920 r. pracowało już 2 nauczycieli, była to kierowniczka szkoły Apolonia Płatkiewiczówna i Piotr Matuć. W 1924 r. kierowniczką szkoły była Helena Matuć, w 1928 r. Wanda Żukowska*. W tym czasie w szkole uczyło się 116 uczniów. Od 1932 r. w szkole już istnieją 3 klasy. Funkcję kierowniczki szkoły pełniła Zofia Władyczańska do roku 1935. Do roku 1939 kierownikami szkoły byli Jan Adamski, Zygmunt Jabłoński, ostatnim zaś kierownikiem był Ryszard Borejko. W 3-4 klasach było 12 uczniów, a 1-2 klasach 23 uczniów. W latach 1927-1939 w szkole pracowały siostry Anna i Konstancja Zacharzewskie, Stanisława Wąsowiczowna, Jarosław Łomiński, Nadzieja Adamska, Walentyna Ostrowska, Tamara Firkowiczowa, Stanisław Piniński w tym okresie szkoła rozwija się, istniało już 5 klas.

W roku 1936 Rząd Polski buduje 100 szkół ku czci marszałka Józefa Piłsudzkiego. Jedną z tych szkół jest właśnie szkoła w Ławaryszkach. 1 września 1937 r. rozpoczęły się zajęcia w nowej szkole. Do dziś są zajęcia w tym budynku.

15 listopada 1937 r. publiczna 4 klasowa szkoła powszechna w Ławaryszkach zostaje reorganizowana w publiczną szkołę II (drugiego) stopnia. Do roku 1938 od rodziców dzieci uczących się w Ławaryszkach napływały prośby, aby szkołę reorganizowano na 7 letnią (III stopnia). Chociaż władze ministerstwa oświaty podtrzymywały tą ideę, ale z powodu rozpoczęcia się wojny żadnych zmian nie dokonano.

Od listopada roku 1939 większość nauczycieli zostaje zwolnionych z pracy, gdyż w szkole wprowadza się litewski język nauczania.

W lipcu 1944 roku rozpoczęła się organizacja nowej polskiej szkoły. Od roku 1944 do 1948 szkoła była czteroletnia, zaś w 1948, dzięki staraniom komitetu rodzicielskiego, szkoła staje się siedmioletnią.

28 kwietnia 1955 r. szkoła w Ławaryszkach otrzymuje status średniej szkoły. W 1958 r. pierwsza promocja 11 klasy otrzymuje świadectwa dojrzałości o ukończeniu szkoły średniej w Ławaryszkach.

W roku 1962 do starego budynku dobudowano 4 klasy z korytarzem. W latach 1965-67 zostaje zbudowany internat, tam urządzono bufet, kuchnię, salę gimnastyczną. W 1999 r. zawdzięczając staraniom samorządowi rejonu wileńskiego, szkoła otrzymuje piękną dobudówkę w postaci 7 klas, biblioteki, stołówki, sali sportowej.

* * *

__________________________
Źródło:
„Vilniaus r. Lavoriškių vidurinė mokykla” /tam:/ Historia szkoły, /w internecie:/ www2004.vu.lt

__________________________
Przypisy LD:
*/ 1. Mirosław Gajewski w szkicu „Ławaryszki – dzieje miasteczka nad Wileńką” twierdzi, że w 1928 r. kierowniczką szkoły w Ławaryszkach była Anna Zacharzewska.

2.

Źródło: Miesięcznik „Wiadomości Akcji Katolickiej Archidiecezji Wileńskiej”,
Nr 7-8 (9-10), lipiec-sierpień 1937 (str. 15 - fragment).


_________________________
Dla www.krzemieniewo.net
opracował: Leonard Dwornik


WARTO ZOBACZYĆ
Dwór Drobnin

Kościół Pawłowice

Dwór Oporowo

Kościół Drobnin

Pałac Pawłowice

Kościół Oporowo

Pałac Garzyn

Dwór Lubonia

Pałac Górzno
Wygenerowano w sekund: 0.00 6,973,189 Unikalnych wizyt