Znajduje sie tam zabytkowy dworek. Najbardziej znanym właścicielem dworku w Piotrowicach był wódz polskich klasyków Kajetan Koźmian, autor pasjonujących pamiętników będących istną kopalnią wiedzy o życiu lubelskiej szlachty z końca XVIII i I połowy XIX wieku, kilku poematów np.: „Stefan Czarnecki”, „Ziemiaństwo” oraz wielu drobnych utworów wierszowanych. Tu w Piotrowicach żył i pracował syn Kajetana Andrzej Edward Koźmian, późniejszy również pamiętnikarz, niezmordowany zbieracz cennych książek. Tu wychowywał się również wnuk naszego klasyka Stanisław Koźmian, późniejszy redaktor krakowskiego „Czasu”, polityk, reżyser, dyrektor teatru w Krakowie w II poł. XIX w. On to po raz pierwszy wprowadził na scenę wielkie dramaty polskich romantyków: Mickiewicza, Słowackiego, Krasińskiego. Dworek otoczony jest parkiem gdzie szumią pomnikowe dęby i modrzewie. Niektóre z nich zostały posadzone ręką znakomitych gości rodu Koźmianów jak Cypriana Kamila Norwida, Adama Jerzego Czartoryskiego czy Franciszka Morawskiego. Zacienionymi alejami parkowymi spacerował Fryderyk Chopin.
Dworek ów (na zdjęciu stan w maju 2007 r.) wraz z majątkiem ziemskim oraz sąsiednią wsią Bystrzycą nabył w roku 1780 ojciec Kajetana, sędzia ziemski lubelski, Andrzej Alojzy Koźmian herbu Nałęcz. Wzbogaciwszy się, później powiększył jeszcze swe posiadłości, a szczególnie przyczynił się do tego ożenek z bogatą chorążanką Anną Kiełczewską. W 4 lata po nabyciu Piotrowic otrzymał ojciec Kajetana wieś Gałęzów po Aleksandrze Kiełczewskim. Kiedy stał się również właścicielem Prawiednik, fortuna Koźmianów wzrosła do dużych rozmiarów, a ród zyskał popularność i znaczenie nie tylko w kręgach lubelskiej palestry.
W 1795 roku Piotrowice odziedziczył Kajetan, który w roku 1802 zamieszkał tu wraz z żoną Anną z Mossakowskich, córką właściciela ziemskiego na Wołyniu.
Burzliwe lata wojen napoleońskich i późniejsze lata Królestwa Polskiego upłynęły Kajetanowi Koźmianowi z dala od Piotrowic. Na stałe zamieszkał tu dopiero po upadku powstania w roku 1831. Odtąd poświęcał się przede wszystkim pracy literackiej. Przeważająca część jego utworów powstała w Piotrowicach.
W II części "Ziemiaństwa" Koźmian o swym dworku pisał:
Na zielonym pagórku chata moja stoi,
U stóp jego krynica miękką trawę poi,
Czysta rzeka przez groblę śluzą się przeciska
I wąskim nurtem, wąskie odwilża pastwiska.
W ostatnich latach od zachodniej (frontowej) strony dworku została wmurowana tablica pamiątkowa poświęcona Kajetanowi Koźmianowi.
Takiej tablicy nadal nie ma jego przyjaciel Franciszek Morawski w Luboni, choć też „tu żył, tworzył i zmarł”, a i lista „Odwiedzali go m.in.: ...” byłaby równie ciekawa.
Może społeczność gminy Krzemieniewo weźmie przykład od społeczeństwa gminy Strzyżewice i w podobny sposób uczci przypadającą w 2011 roku 150 rocznicę śmierci „wielkopolskiego wieszcza”?
_____________________________
Dla www.klasaa.net
wybrał i opracował:
Leonard Dwornik
Biogram Kajetana Koźmiana – wodza polskich klasyków
|
