Urodzony w rodowych Jastrzębnikach, syn Jakuba herbu Prus I, sędziego i podstarosty Nowego Miasta Korczyna. Na skromny ród padał blask wielkich koligacji - Radziwiłłów, Massalskich, książąt de Ligne. Edukację w szkołach publicznych zakończył w najstarszej kolonii akademickiej - w Szkołach Nowodworskich w Krakowie. Pozostawał tu pod opieką poety łacińskiego Franciszka Tomeckiego.

Próbuje zajęć w powiatowej kancelarii, uczestniczy w sejmikach, przejmuje spuściznę po zmarłym ojcu.

Swe siedmioletnie wojaże do Francji, a także Wiednia, Karlsbadu i Wrocławia rozpoczął w 1765 roku. W Paryżu był trzykrotnie. Pierwsza podróż (1765-1768) obfitująca w liczne kontakty ale i w przygody hazardzisty, wywarła zasadniczy wpływ na kształtowanie się światopoglądu przyszłego poety. Owa więź to: kult encyklopedystów, libertynizm, walka z fanatyzmem, uwrażliwienie na problematykę polityczną, rewizjonistyczna postawa wobec historii.

W czasie drugiego wyjazdu na Zachód (1769) zetknął się z działaczami konfederacji barskiej. Otrzymał od nich poselstwo do rządu francuskiego z prośbą o pomoc wojskową i z obietnicą rychłej detronizacji Stanisława Augusta. Misji tak dwuznacznej nie wypełnił, a pakiet dyplomatyczny przekazał królewskiemu bratu.

Kolejny pobyt w Paryżu łączą biografowie poety z licznymi romansami i pojedynkami. Jednak z pewnością potwierdzić można jego pasję gromadzenia książek. W swym bagażu powrotnym umieścił Encyklopedię Diderota oraz 2500 innych książek. W kraju jego sprawy majątkowe ułożyły się fatalnie. Wydziedziczony przez matkę, został tylko właścicielem maleńkiej wioseczki. Próba dochodzenia praw nie przyniosła sukcesu.

Na początku 1773 roku osiadł w Warszawie i wszedł w służbę Stanisława Augusta jako szambelan królewski ze skromną pensją. Od początku wszedł w życie literackie nowego środowiska. Jego dwa pierwsze utwory - bajka polityczna Opuchły i wzorowany na J.W. de Gré court Epitalamion Dorantowi i Klimenie otwierają dwa najistotniejsze nurty w jego twórczości: poezji politycznej w służbie stronnictwa królewskiego oraz poezji libertyńsko - epikurejskiej związanej z elitą intelektualną stolicy.

Towarzyszył królowi w podróżach politycznych na Białoruś, Ukrainę, Litwę, zabiegał o różne stanowiska (m.in. Rektora Szkoły Głównej w Wilnie), zajmował się studiami historycznymi. Bawił w Berlinie i w Rzymie (1791-92), gdzie powołano go na członka bliżej nie znanego towarzystwa naukowego. We wszystkich życiowych sytuacjach miał poczucie niepewnej przyszłości i braku finansowej stabilizacji.

Poeta, kreujący swe miejsce wśród twórców Oświecenia wypowiada się w wielu aktualnych kwestiach. Niektóre z jego wierszy przeszły przez druk ulotny - np. wiersze piętnujące porwanie króla przez konfederatów Na dzień siódmy września i Nadgrobek hajduka. Utworami tymi zapoczątkował nowy nurt polskiej liryki politycznej. Jego zbyt śmiała Oda na ruinę jezuitów ukazała się w wersji ocenzurowanej. Adresował swe wiersze także do poetów - Naruszewicza (Do N.N.) i Krasickiego - Gość w Heilsbergu.

Spod jego pióra wyszły pochwały rezydencji magnackich m.in. rokokowej siedziby Izabeli Czartoryskiej w Powązkach (Powązki); tu epikurejski ideał szczęścia został skontrastowany z fanatycznymi nastrojami w pobliskiej Warszawie. Manifestacji hedonizmu dokonał zarówno w uroczych drobiazgach (Kąpiel) jak i w szeregu wierszy adresowanych do Wojciecha Miera - kolegi po piórze, zwolennika poezji F. J. de Bernis’a. Mier wygrał w szachy od Trembeckiego fragment przekładu Jerozolimy wyzwolonej Tassa i opublikował pod swoim nazwiskiem. Trembecki, Mier, wespół z Karpińskim, przetłumaczyli Andromachę Racine’a wystawioną w teatrze krakowskim (1829 r.) jako dzieło Miera. W istocie Trembecki lekceważył swój talent i nie troszczył się o los swych dzieł.

Piewca przyjemności okazał się w poezji zwolennikiem zdrowej żywności i racjonalnego odżywiania: Pokarmy, Własności soli.

Mistrz artystycznej przeróbki osiągnął wyżyny w Bajkach z La Fontaine’a. Przekładał Wergiliusza, Horacego, Szekspira, Metastasia, Spencera, Voltaire’a.

Po abdykacji Stanisława Augusta przebywał z nim w Grodnie, a następnie w Petersburgu. Osierocony - w pewnym sensie - po śmierci króla, zyskał pomoc A.J. Czartoryskiego, który uporządkował sprawy finansowe poety. Ostatnie lata spędził u S. Szczęsnego Potockiego w Tulczynie. Tu powstał poemat opisowy Sofiówka - suma jego twórczości w planie myślowym i artystycznym. Ton panegiryczny i akcenty polityczne złagodził poeta przywołaniami mitologicznymi. W piękno opisów niezwykłego ogrodu Zofii Potockiej wplata wykład mechanistycznej koncepcji dziejów i hedonistycznej etyki. Poemat zachwycił sztuką słowa Mickiewicza, który nazwał Trębickiego pisarzem najbieglejszym w Słowiańszczyźnie.

Wysoko ceniony przez współczesnych zachował tę ocenę przez wiek XIX. W bieżącym stuleciu [wiek XX – przyp. LD] jego poezja przyciągnęła uwagę belgijskiego uczonego Claude’a Backvis’a.

___________________
Źródło:
Wirtualna Biblioteka Literatury Polskiej
http://univ.gda.pl/~literat/autors/tremb.htm


____________________
dla www.klasaa.net
wypisał: Leonard Dwornik

KRÓTKA WIADOMOŚĆ O ŻYCIU STANISŁAWA TREMBECKIEGO w tomiku poezyi z XIX w.

KILKA SŁÓW O TREMBECKIM napisanych też w XIX w. przez Franciszka Morawskiego

STANISŁAW TREMBECKI – przykładowy biogram internetowy z XXI w. (anonimowy)