Wieś wzmiankowana już w roku 1390 jako własność Brylewskich; w 1410 roku Bawor i Lisek (Wyskotowie) posiadali działy między innymi w Brylewie. W 1421 roku Dobrogost (Koleński) z Prusimia sprzedał Przybysławowi z Gryżyny, stolnikowi poznańskiemu, swoje części między innym w Brylewie. W XVI wieku własność Junczynskich, Szczurskich i Karchowskich, czyli Bylędzkich. W latach 1580-1582 w źródłach wymieniani Bartłomiej Jączyński, Jakub Karchowski, Andrzej Karchowski i Maciej Szczurski. W roku 1735 majątek należał do hrabiego Henryka Brühla, ministra saskiego, który go sprzedał Jakubowi Hersztopskiemu. W 1797 roku właścicielem był Joachim Hersztopski, po którym dziedziczyła Teresa Hersztopska. W 1850 roku majątek odziedziczył Erazm Osiński, po którym dziedziczyły dzieci, które sprzedały go w 1852 roku Hipolitowi Szczawińskiemu. Własnością Szczawińskich majątek pozostawał do 1875 roku, kiedy zakupiony został przez Stanisława Ponikiewskiego (radcę Ziemstwa Kredytowego, który nabył także w 1902 roku Drobnin). Po nim odziedziczył Hipolit Ponikiewski. W 1947 roku majątek przeszedł na rzecz państwa.
ZAŁOŻENIE DWORSKIE znajduje się w północnej części wsi. W zachodniej partii część rezydencjonalna, we wschodniej podwórze gospodarcze. W 1833 roku założenie znajdowało się w tym samym miejscu, jednak podwórze było mniejsze i zabudowane mniej regularnie.
ZESPÓŁ REZYDENCJONALNY złożony z dworu, parku, oficyny i lodowni, dwór we wschodniej części parku, skierowany na wschód (w stronę podwórza). Do dworu prowadzą dwa dojazdy: północny przez park oraz południowy od strony wsi. Lodownia znajduje się na skraju parku, oficyna jest wkomponowana w park, po południowej stronie dworu.
DWÓR z około połowy XIX wieku, przebudowany w początku XX wieku. Skierowany frontem na wschód, murowany, otynkowany, na podmurówce z kamienia. Parterowy z mieszkalnym poddaszem, podpiwniczony, kryty dachem naczółkowym. Na planie prostokąta, od północy nowsze skrzydło w formie dwu wysuniętych przed lico pawilonów pod dachami namiotowymi. Fasada korpusu dziewięciosiowa, z trzyosiowym ryzalitem środkowym, ujętym boniowanymi lizenami na narożach, z półkolistą archiwoltą, w której znajduje się otwór wejściowy, flankowany dwoma oknami; nad gzymsem kordonowym okno o łuku pełnym. Elewacje zrytmizowane boniowanymi lizenami, okna prostokątne oraz owalne.
OFICYNA z 1919 roku, murowana z cegły, otynkowana na podmurówce z cegły "wiśniówki". Jednokondygnacyjna, kryta dachem czterospadowym. Na rzucie prostokąta, z wgłębnym portykiem w elewacji północnej, czteroosiowa. Otwory prostokątne, zachowane okiennice.
LODOWNIA z 2 połowy XIX wieku, nawiązująca do neogotyku. Murowana z kamienia i cegły, częściowo zagłębiona w ziemię, kryta dachem dwuspadowym. Na planie prostokąta, sklepienie odcinkowe na gurtach i filarach. Elewacja frontowa (skierowana na południe) trzyosiowa, na osi otwór drzwiowy, zamknięty półkoliście, ujęty ostrołukowym portalem, po bokach prostokątne otwory w ostrołukowych obramieniach, nad nimi okulusy.
PARK krajobrazowy, o powierzchni około 2,5 ha, z około połowy XIX wieku. Zachowany układ alejek i trzy stawy, zadrzewienie stanowią jesiony, lipy i dęby.
Opis zaczerpnięty z: MAJĄTKI WIELKOPOLSKIE Tom IV, POWIAT LESZCZYŃSKI - Magdalena Jarzewicz
|