Ksiądz Tomasz Borowicz (1805-1857), proboszcz w Brodnicy koło Śremu, wydawca pisma „Szkółka Niedzielna”
Józef Chociszewski w opracowaniu „Piśmiennictwo polskie oraz życiorysy naszych znakomitszych pisarzy” - Wydanie IV - Poznań, 1912 – w rozdziale: „Pisarze dla ludu i pedagogiczni wychowawcy” na str. 292-293 tak pisze o nim:
„Wzięliśmy się późno do ogólnej oświaty ludu, jednakże i na tem polu już znaczne są i piękne owoce, tylko trzeba je wśród ludu rozpowszechniać. Trzeba też znać dobre książki ludowe.
Podobnie wielkiego znaczenia jest piśmiennictwo dla dzieci i młodzieży, gdyż od stopnia wykształcenia młodzi zawisła w znacznej części przyszłość każdego narodu.
Dopiero mniej więcej po 1830 r. zaczęto wydawać ludowe pisma i książki tj. uwzględniające potrzeby i stopień ukształcenia ludu. W tej mierze należy się słusznie pierwszeństwo tej części starej Wielkopolski, która się zowie Wielkiem Ks. Poznańskiem. W tej dzielnicy odznaczyli się na tem polu następujący pisarze:
Ks. Tomasz Borowicz, jeden z najzasłużeńszych pisarzy ludowych. Urodził on się pod strzechą wieśniaczą, znał zatem potrzeby ludu. Lat 15 bez przerwy od 1834—1848 r. wydawał dla włościan »Szkółkę Niedzielną*, pierwsze pismo polskie ludowe, na owe czasy doskonałe. Podawał w niem sprawy religijne, a mianowicie Żywoty świętych, rzeczy gospodarskie, moralne powieści i anegdoty. Pismo to było niesłychanej taniości, gdyż kosztowało na pocztach rocznie tylko 4 złp., a wychodziło co tydzień w Lesznie nakładem Günthera, który choć był Niemcem, jednakże wydał wiele użytecznych pism i dzieł polskich. Franciszek Morawski przypisał ks. Borowiczowi piękny wiersz o św. Izydorze, jako hołd uznania zacnej pracy nad oświatą ludu. Ten kapłan jest prawdziwym dobroczyńcą ludu polskiego. Był on pierwszym, który wydawał pismo polskie ludowe, a za wielką zasługę poczytać mu należy niezwykłą u Polaków wytrwałość. Umarł 1857 roku we wsi Brodnicy pod Śremem.” [ . . . ]
„Szkółka Niedzielna: pismo czasowe poświęcone włościanom. Tygodnik” – wydawane w Lesznie od 1837 r. pierwsze polskie pismo poświęcone sprawom włościan. Pismo powstało staraniem m.in. gen. Dezyderego Chłapowskiego, będącego autorem wielu artykułów upowszechniających nowe metody gospodarowania na wsi. Docierało ono daleko poza granice Wielkopolski. Z niego m.in. czerpał wiedzę o „sytuacji, nastrojach i dążnościach rodaków w zaborze pruskim” żyjący na Litwie Władysław Syrokomla, przygotowując się do peregrynacji po ziemi wielkopolskiej w roku 1858. Liczne numery tego pisma posiadają biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu (okres wydawniczy 1837-1853) oraz Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu (roczniki 1837-38, 1849-51 oraz numery 16-52 rocznika 1865).
Aleksander K. Handke: „Szkółka Niedzielna (1837-49)” - referat z kwartalnika „Ziemia Leszczyńska” zeszyt 1(12)/1938
___________________________________
"Saint Isidorae, patron des laboureurs"
(„Święty Izydor, patron rolników”)
Drzeworyt L.Chapona na podstawie obrazu M.Luc-Oliviera Marsou,
datowany 1878.
Żywot Św. Izydora (Oracza)*
Izydor urodził się w Madrycie ok. 1080 r. Pochodził z ubogiej, ale szczerze religijnej rodziny, która z niewiadomych przyczyn przeniosła się na wieś. Bieda w domu zmusiła św. Izydora jako młodzieńca do pracy w charakterze parobka u zamożnych sąsiadów, Jana Vargasa. Z tego czasu pochodzi piękna legenda: oskarżono Izydora, że za mało pracuje, a za wiele się modli. Zdziwiło to gospodarza, u którego pracował, gdyż zawsze, powierzone mu prace były na czas dobrze wykonane. Postanowił jednak podpatrzeć. Ujrzał Izydora zatopionego w modlitwie, a za niego wykonującego orkę anioła.
Po pewnym czasie Izydor ożenił się i wraz ze swoją małżonką, bł. Marią Toribia przeniósł się do Madrytu. Tu żona porodziła mu syna. Kiedy Arabowie zajęli Madryt, Święty był zmuszony go opuścić. Rychło wszakże do niego powrócił, kiedy miasto zostało odbite z rąk Arabów. Św. Izydor zasłynął z pobożności, z ducha pokuty i z uczynków miłosierdzia. Ze wszystkim, co w jego mniemaniu mu zbywało, sam ubogi chętnie dzielił się z uboższymi od siebie. Zmarł około roku 1130. Pochowany został na cmentarzu św. Andrzeja. W roku 1170 przeniesiono jego śmiertelne szczątki do kościoła, w którym jako dziecko, otrzymał Chrzest święty. Cuda, jakie działy się na jego grobie, ściągały mnóstwo pielgrzymów. Pomiędzy błogosławionych zaliczył go papież Paweł V w roku 1619, a w kilka lat potem, papież Grzegorz XV, w roku 1622 wyniósł go do chwały świętych.
Św. Izydor Oracz doznaje szczególnej czci w Madrycie, gdzie w jego uroczystości urządza się wspaniale celebry po kościołach oraz festyny ludowe. Także w Polsce jako patron rolników doznawał kiedyś wielkiej czci. Jest patronem diecezji kieleckiej, Madrytu, Saragossy oraz rolników.
W ikonografii Święty przedstawiany jest z atrybutami nawiązującymi do wydarzeń w jego życiu. Są nimi: Anioł, który orze podczas modlitwy Świętego, pług zaprzężony w dwa woły, kłosy, laska, spod której wypływa źródło, różaniec.
Wspomnienie dowolne Św. Izydora Oracza przypada 15 maja (nie mylić ze Św. Izydorem z Sewilli, biskupem i doktorem Kościoła, którego wspomnienie dowolne przypada 4 kwietnia; w 2003 roku Watykańska Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentu zatwierdziła św. Izydora z Sewilli jako patrona Internetu i internautów).
*/ Żywot Świętego ze strony - http://brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/05-15b.php3
___________________________________
Święty Izydor – kompozycja rzeźbiarska Andrzeja Majchrzaka z Karchowa
( powyższe 2 zdjęcia pochodzą
ze strony internetowej mipolonia.net/folkart/ )
___________________________________
Święty Izydor Oracz wzorem do naśladowania w „podarku dla szkółek ludu naszego” ks. Karola Antoniewicza (Leszno, 1849)
|