Przypisy LD do wiersza Franciszka Morawskiego „Wieża Kruszwicka”

Ryszard Wincenty Berwiński (1817-1879) - poeta, folklorysta, polityk i żołnierz, z przekonań demokrata i słowianofil. Talent tego młodego wielkopolskiego literata dostrzegł - starszy o 24 lata - Franciszek Morawski, który lansując go oraz wspierając materialnie, umożliwił mu debiut. Z tego tytułu, ucząc się w pobliskim Lesznie, bywał zapewne u swego mecenasa w Luboni.

Ryszard Berwiński urodził się 28 lutego 1817 roku w Polwicy pod Zaniemyślem. Pochodził z rodziny drobnomieszczańskiej. Uczył się w Królewsko-Pruskim Gimnazjum w Lesznie, gdzie zainteresował się wielkopolskim folklorem. W piśmie „Przyjaciel Ludu” ogłosił w latach 1836-1840 m.in. „Listy z narodowej pielgrzymki” - relacje z wędrówek po regionie, w których kształtował się gust i poglądy młodego romantyka uznającego, że lud dźwiga ideę świata. Lata 1837-1840 spędził we Wrocławiu, gdzie zdał maturę i rozpoczął studia, po czym przez cztery lata studiował w Berlinie. Młodego Berwińskiego zachwyciła uroda okolic Zaniemyśla i w roku 1836 zadebiutował opisem Kępy Zaniemyskiej (później nazwanej Wyspą Edwarda). W 1840 r. wydał „Bogunkę na Gople” jako tom I „Powieści Wielko-Polskich”, a w 1844 r. „Poezje”, wyrażające patriotyzm poety. Jego najważniejsze utwory literackie powstały w latach 1838-1844. Następnie Berwiński zamilkł właściwie jako poeta, oddając się pracom folklorystycznym oraz działalności społeczno-politycznej. Aresztowany w Galicji w 1845 za propagowanie powstania i zniesienia pańszczyzny, spędził w więzieniach dwa lata. Przyjaźnił się z Karolem Libeltem i Edwardem Dembowskim. Należał do głównych organizatorów Wiosny Ludów 1848 r. W 1848 walczył w Krakowie. W tym samym roku uczestniczył w Kongresie Słowiańskim w Pradze. W latach 1850-1852 poddał się leczeniu ze stwierdzonej u niego choroby nerwowej. Po leczeniu wrócił do działalności politycznej. W latach 1852-1855 był m.in. członkiem Ligi Polskiej i posłem na sejm pruski, jednak złożył mandat. Gdy rozpoczęła się wojna krymska, wyjechał via Paryż do Turcji, gdzie w 1855 roku wstąpił do wojsk Sadyka Paszy (Michała Czajkowskiego), a po zakończeniu wojny służył w 2. pułku dragonów otomańskich do 1871 r. Ostatnie lata życia spędził w nędzy i opuszczeniu. Burzliwa przygoda życia zakończyła się tragicznie: pisał już niewiele, a jego pisma prozą spłonęły. Zmarł 19 listopada 1879 r. w Konstantynopolu. Jest patronem Szkoły Podstawowej Nr 26 w Poznaniu i Szkoły Podstawowej w Zaniemyślu.