Swirchina w r. 1319, Swirczina r. 1323, później Swyrczyna i Szwierczyna, urzęd. Świerczyn, wieś kościelna i dwór, pow. wschowski (Leszno), dek. szremski, o 6 kim. na płd.- zach. od Krzywinia i tyle na wsch.-płn. od Osieczny, wśród jezior; par. i szkoła w miejscu, poczta w Osiecznej (Storchnest), stc. dr. żel. w Lesznie (Lissa) i w Starem Bojanowie (Altboyen) o 15 kim. Maciej z Ś., brat Jana, nadał wieś Garby klasztorowi lubińskiemu, który śmierć jego zapisał w „Księdze zmarłych" pod dniem 26 marca r. 1308 (Pomn. Dziej. Poi., V, 617; Kod. Wielkp., Nr. 1014). W dokumencie z r. 1323 zwany jest Maciej synem Jana z Ś. (Kod. Wielkop., Nr. 1036). Wspomniany w memoryale Jana z Komorowa (Pomn. Dziej. Poi., V, 203) pod r. 1468 franciszkanin Bernard z Ś. mógł pochodzić z innej Świerczyny. Między r. 1471 i 1608 posiadali Ś. Borkowie-Gostyńscy, później Malczewscy, a w końcu Modlibowscy. W r. 1580 było tu H(?)3/4 łan. os., 3 puste, 2 zagrodn., 2 rzemieśl., 7 rybaków i wiatrak; około r. 1793 składały majętność: Berdychowo, Bielawy, Bojanice, Brzostownica, Chmiełkowo, Kleszczowo, Krzemieniowe i Świerczyna; dziedzicem był Józef Malczewski. Na obszarze dóbr, pod Berdychowem, znajduje się okop zwany Ostrówkiem. Kościół p. w. św. Łukasza istniał tu już przed r. 1412; w miejsce starego wystawił nowy z drzewa około r. 1650 Wojciech Malczewski, kaszt. lędzki; Maciej Malczewski odnowił ten kościół około r. 1720, a w r. 1853 Jan Modlibowski przystawił kaplicę z cegły, p. w. Przemienienia Pańskiego. Do kościoła zaprowadzono bractwo Niepokal. Pocz. N. M. Panny od 1720 r. (ob. J. Łukaszewicza: Kość. par., II, 30—2). Znajduje tu się cudowny obraz N. M. P. [(?) - powinno być: figura N.M.P. – przyp. LD]. Księgi kość. zaczynają się od r. 1702. Par., liczącą 3921 dusz, składają: Belęcin, Berdychowo, Bojanice, Brzostkownica, Brylewo, Chmielkowo, Czarnysad, Dobramyśl, Drobnin, Frankowo, Garzyn, Górka, Goruszki, Górzno, Grodzisko, Hersztupowo, Karchowo, Kleszczowo, Łoniewo, Świerczyna, Trzebiec, Ustronie i Węgorzewo. Do par. afiliowany był kościół w Bojanicach. We dworze jest kaplica p. w. N. M. Panny, a na obszarze tej majętności, nad jeź. Osieckiem stanęła około r. 1830 kaplica p. w. św. Maryi Magdaleny. Szpital i szkoła istniały już przed r. 1667. Szkoły par. znajdują się w Belęcinie, Drobinie, Górznie, Grodzisku i Świerczynie. Wieś Świerczyna z częścią Berdychowa tworzy okrąg wiejski, mający 40 dym., 296 mk. (288 kat., 8 prot. i 388 ha (248 roli, 48 łąk, 4 lasu). Dwór z drugą częścią Berdychowa, Bielawami i Chmiełkowem tworzy okrąg dworski, mający 15 dm., 234 mk. (230 kat., 4 prot.) i 1340 ha (528 roli, 358 łąk, 213 lasu); czysty doch. z ha roli 10’57, z ha łąk 7'83, z ha lasu 3'92 mrk; właścicielem jest Karol Modlibowski.
E. Cal.

___________________________
Źródło:
„Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, Tom XI, Warszawa 1900 (str. 672)
[ wersja internetowa - http://www.podole.republika.pl/ ]

___________________________
Dla www.klasaa.net
z internetowej wersji „Słownika…”
wypisał: Leonard Dwornik

Informacje ze „SŁOWNIKA…” na temat miejscowości z terenu dzisiejszej Gminy Krzemieniewo