W dekanacie krobskim, niedaleko miasta Ponieca, leży wieś Oporowo z pięknym kościołem pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Wieś ta jest gniazdem rodzinnem starożytnej rodziny wielkopolskiej Oporowskich. Na początku XVI. wieku około roku 1505 stracili ją Oporowscy, i odtąd w krótkim stosunkowo czasie kilku miała dziedziców, aż się dostała około roku 1536 w ręce rodziny Śmigielskich, którzy stali się fundatorami obecnego kościoła. Kiedy pierwszy kościół parafialny stanął we wsi Oporowie, nie wiadomo. Ale to jest pewnem, że istniał w Oporowie kościół parafialny już w XV. wieku. Czytamy bowiem w księgach ówczesnego biskupa w roku 1445 i 1450, że jest tam kościół z drzewa postawiony, pod tytułem św. Marcina, biskupa i wyznawcy, i św. Klemensa, papieża i męczennika. Kto go budował, stwierdzić także nie można, przypuszczać należy, że pierwotny kościół parafialny jest dziełem staropolskiej rodziny Oporowskich. W XVI. wieku kościółek ten dostał się w ręce heretyków, ponieważ ówcześni dziedzice Oporowa przyjęli wyznanie kalwińskie. Dopiero Jan z Bnina ŚmigieIski, kiedy nabył wieś całą na swoją własność, odebrał, jako gorliwy katolik, heretykom kościół i oddał go parafii katolickiej. W XVII. wieku zaczął się chylić ku upadkowi. Dlatego ówczesny dziedzic Oporowa, Stanisław z Bnina Śmigielski, nie czekając, aż stara świątynia runie, wystawił drugi kościół z cegły palonej mniej więcej w roku 1640. Wybudował go własnym kosztem pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, chcąc okazać tem nadzwyczajną cześć i nabożeństwo, jakiem pałał do Najświętszej Panienki. W zapiskach tego gorącego czciciela Najświętszej Panienki, które się w aktach parafialnych przechowały, czytamy, że kiedy się zabierał do budowy nowej świątyni, nie tylko że nie posiadał na to pieniędzy, ale przeciwnie miał kilka tysięcy długu, jednak za pomocą Matki Najświętszej bez wszelkich trudności budowę do skutku doprowadził. Tym sposobem chciał fundator zachęcić następców swoich, aby się nie oglądali na fundusze, gdy co dla chwały Boga i Najświętszej Panny budować będzie potrzeba. Ściany tego pięknego kościółka są podwójne, mianowicie wewnątrz drewniane, zewnątrz zaś z tak zwanego muru pruskiego. Obydwa kościoły opisuje Przewielebny X. Wolski z okazyi wizytacyi swojej w r. 1667: »Wieś Oporowo. Kościół parafialny wsi Wielkiego Oporowa znacznymi nakładami przez Stanisława z Bnina Smigielskiego, tejże wsi dziedzica, r. 1640 dosyć wspaniale w miejsce dawnego, za potwierdzeniem Przewielebnego niegdyś Andrzeja Szołdrskiego, biskupa poznańskiego roku 1645 10 Lipca danem, wystawiony i r. 1644 przez Przewielebnego niegdyś Jana Baykowskiego, biskupa ewneńskiego, sufragana poznańskiego, pod tytułem Niepokalanego Poczęcia N. M. P., św. Stanisława, biskupa i męczennika, św. Katarzyny, panny i męczenniczki oraz św. Jadwigi, wdowy poświęcony. Jest i drugi kościół w tejże wsi Oporowie, stary, niegdyś parochialny, pod tytułem św. Marcina, biskupa i wyznawcy i św. Klemensa, papieża i męczennika. Jest z drzewa, cały spustoszony, z starości prawie się wali, dach na nim zły, podniebienie w nim z desek z starożytnem malowidłem; okna pełne dziur. Ma trzy ołtarze.«
Z biegiem czasu stary kościół zamienił się w ruiny, a drugi został i przetrwał niezmieniony aż do początku przeszłego stulecia. Wtenczas ówczesny dziedzic Oporowa, Józef Morawski, wystawił własnym nakładem okazałą wieżę, przez co się kościół powiększył. Syn jego, Wojciech, który za łaską Matki Oporowskiej zdrowie ócz uzyskał, odnowił wspaniale w roku 1870 cały kościół na uroczystość pierwszej mszy Św., którą w tym roku syn jego, jezuita ks. Maryan Morawski, w tym kościele odprawił.
Obraz Najświętszej Panny, do którego lud okoliczny szczególne żywi nabożeństwo, mieści się we wielkim ołtarzu. Zdobi go suknia ze srebrnej blachy i bogate korony drogiemi kamieniami wysadzane. Chociaż księgi parafialne utrzymują się w tym kościele bez najmniejszej przerwy od roku 1603 do dnia dzisiejszego, mało o tym obrazie przechowało się wiadomości. Prawdopodobnie umieścił go tam sam fundator kościoła, ale skądby pochodził, niewiadomo. Że jednak od samego początku w tym kościele szczególne budził nabożeństwo do Najświętszej Panny, świadczą o tern wota, które go już w roku 1646 zdobiły. W parafialnych zapiskach czytamy, że aż do roku 1667 zawieszonych było na nim 37 wotów, prócz innych darów, które wierni czciciele Najświętszej Panny składali w Oporowie na uproszenie sobie u Niej rozmaitych łask, albo dziękując za otrzymane łaski. W księdze ofiarodawców zapisane są imiona najpierwszych rodzin szlacheckich i ubogich prostaczków. I tak czytamy tam, że na koronę większą, znajdującą się na obrazie, dał miejscowy nauczyciel 12 złotych, a umierając resztę dołożył. Mniejszą koronę, na głowę Dzieciątka Jezus, sprawił Adam Sucharzewski, dzierżawca oporowski 1653. W dzień Wniebowzięcia Najświętszej Panny roku 1646 przynosi wotum Kaźmierz Koszutski, »ofiarując się do obrazu Najświętszej Panny Oporowskiej z całym domem i wszystką wsią Czarkowem«. Podobnie Stefan Goliński, paraliżem rażony, składając wotum, ucieka się do opieki Najśw. Panny Oporowskiej. Inne wota mówią wyraźnie o cudownych łaskach doznanych od Najświętszej Panny w Oporowie. To też, chociaż w aktach parafialnych nie znajdujemy śladu, aby kiedy jaka komisya duchowna dochodziła prawdziwości łask i cudów, przed tym obrazem doznanych, jednak te akta nazywają go cudownym.
Nie wszystkie wota doczekały naszych czasów. Część ich, ważącą jedenaście grzywien i dwa łuty, sprzedał w roku 1655 z polecenia władzy duchownej ks. Andrzej Niedziałkowski, proboszcz miejscowy, na potrzebę Ojczyzny. Obecnie wisi na obrazie około 30 wotów. Jedno z tych oznaczone literami K. S. z roku 1650. Przedstawiona jest na niem niewiasta klęcząca przed Panem Jezusem i Najświętszą Matką, obok próżne łoże. Z ust niewiasty wychodzą słowa, napisane w języku łacińskim: »Pani, jeśli chcesz, możesz mi zdrowie wyjednać« z ust Najśw. Panny zaś słowa: »Wiara twoja Cię uzdrowiła« a z ust Pana Jezusa: »Weź łoże twoje i idź«. Inne z ostatnich czasów w kształcie trójkąta przedstawia oko w promieniach, a na drugiej stronie nosi napis: »N. P. Oporowskiej wotum Wojciecha Morawskiego za ócz wyleczenie 8 grudnia 1845. «
Kościół parafialny w Oporowie
Wnętrze kościoła parafialnego w Oporowie
Grobowiec familii Morawskich
Pomnik generała Franciszka Morawskiego
Źródło:
„Album Przewodnika Katolickiego. Cudowne miejsca i obrazy Najśw. Maryi Panny we Wielkopolsce”, str. 27-32 , Poznań 1905-1908.
____________________________
Post scriptum:
Współczesne zdjęcie ołtarza głównego w kościele w Oporowie
z obrazem Matki Boskiej Różańcowej z Dzieciątkiem
foto: JK
|