Józef Ignacy urodził się 16.03.1782 roku w Pudliszkach (dzierżawionych wówczas przez ojca od rodziny Wilczyńskich) jako syn Wojciecha i Zofii ze Szczanieckich. Zwyczajem zamożnej wielkopolskiej rodziny zaangażowano kilku domowych nauczycieli, którzy kształcili w domu w Belęcinie czterech młodych Morawskich: Michała (1780), Józefa (1782), Franciszka (1783) i Kajetana (1786). Najwyższe klasy spędzili młodzi chłopcy w Konwikcie na prywatnej pensji Chyliczkowskiego i w słynnym gimnazjum w Lesznie. Wykształcenie średnie uzupełnili po ukończeniu leszczyńskiego gimnazjum na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. Ich edukacja nie różniła się zbytnio, można zatem przyjąć, że Józef Morawski, który przez cztery lata studiował prawo, podobnie jak jego o rok młodszy brat Franciszek (późniejszy generał-poeta), przez następne dwa lata pobytu we Frankfurcie odbywał staż referendarski i złożył w Kaliszu egzamin askultatorski przed prezesem Kamery Kaliskiej Dankelmanem. Po zakupieniu dóbr Kotowiecko i po nabyciu przez synów Józefa i Franciszka doświadczeń w administracji publicznej, rodzice powierzyli im wspólne zarządzanie majątkami, na czym upłynął im okres 1806/1807 roku.

Po śmierci ojca w 1807 roku, Józef Morawski został powołany przez Feliksa Łubieńskiego (późniejszego teścia) na wysokie stanowisko referendarza stanu w rządzie Księstwa Warszawskiego, a więc urzędnika w rodzaju wiceministra administracji centralnej. Oceniając wysoko umiejętności i wyniki działalności Józefa Morawskiego na stanowisku rządowym, minister Feliks Łubieński polubił pracowitego i zdolnego młodego człowieka i oddał mu za żonę córkę Paulę. Ślub Józefa Morawskiego z Paulą Łubieńską odbył się 9.12.1809 roku w Warszawie. Stanowisko referendarza stanu Józef Morawski piastował aż do likwidacji rządu Księstwa Warszawskiego, lecz po upadku Napoleona nie wrócił zaraz do kraju, pozostając z żoną w Paryżu, skąd dopiero późną jesienią 1815 roku wrócili do Oporowa. W domowym zaciszu wsi, z dala od wielkomiejskiego gwaru, na pozór zajął się rodzinnymi interesami, a w istocie oddawał się lekturze i swoim ulubionym studiom filozoficznym*. W ówczesnej Wielkopolsce cieszył się jednak opinią wzorowego gospodarza, podobnie jak jego dalszy sąsiad Dezydery Chłapowski. W 1822 roku został zaproszony przez pruskie władze rządowe do Berlina razem z księciem Antonim Radziwiłłem, namiestnikiem Wielkiego Księstwa Poznańskiego, generałem Dezyderym Chłapowskim oraz kilkoma innymi czołowymi reprezentantami wielkopolskiego społeczeństwa na naradę przedstawicieli wszystkich prowincji pruskich. Przedmiotem tego spotkania miało być w zamierzeniach rządu ustalenie jednolitego programu kwestii uwłaszczenia chłopów. Józef Morawski mimo swych konserwatywnych poglądów opowiadał się za wolnością osobistą chłopów na wzór reformy napoleońskiej przeprowadzonej w Księstwie Warszawskim, a więc bez uwłaszczenia. Nie wziął pod uwagę faktu, że bez uwłaszczenia, wywoła to negatywne skutki. Postawa Józefa Morawskiego doprowadziła do głośnego strajku rolnego, znanego pod nazwą buntu chłopów lubońskich i oporowskich. Doszło do niego, gdy właściciel Luboni generał Franciszek Morawski przebywał z dala od stron rodzinnych, zesłany w głąb Rosji, a jego dobrami zarządzał brat Józef, referendarz mieszkający w jego dworze w Luboni. Konflikt z chłopami wybuchł, gdy Józef Morawski podjął próbę komasacji dóbr i zaczął przenosić gospodarstwa chłopskie na skraj obszaru dworskiego, nazywanego wówczas „dominia”. W Oporowie oparli się mu tylko pojedynczy ludzie. Józef Morawski doczekał się zemsty ze strony niewykrytego sprawcy, jednego z chłopów oporowskich. W 1837 roku, po niezwykle urodzajnych żniwach, spłonęła najpierw stodoła w folwarku Grabówiec a dzień później wszystkie zabudowania gospodarcze okalające kwadratem podwórze. To nie był przypadek, lecz planowe działanie podpalacza. Referendarz polecił nie szukać sprawcy. Zdawał sobie sprawę, że wzywając w czasie buntu chłopów pruskie wojsko do jego uśmierzenia, sam stał się poniekąd sprawcą własnego nieszczęścia. Józef Morawski popadł w taką depresję, że na wieść o tragicznych skutkach pożaru przyjechał do Oporowa jego szwagier, Henryk Łubieński i namówił Józefa i siostrę do zamieszkania w jego dobrach, tj. w Częstocicach pod Ostrowcem Świętokrzyskim. Rodzina Morawskich pozostała tam przez dwa lata.

Już około 1832 roku Józef Morawski powziął myśl założenia w Wielkim Księstwie Poznańskim towarzystwa mającego na celu rozwijanie przemysłu i upowszechnianie zagranicznych osiągnięć przemysłowych. Do zawiązania takiego towarzystwa doszło, lecz nie mogło ono podjąć statutowej działalności, gdyż nie uzyskało zatwierdzenia przez władze pruskie. Gdy Berlin rozpoczął twardszy kurs wobec ludności polskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim, przejawiający się między innymi rugowaniem ze szkół języka polskiego, w 1827 r. Józef Morawski napisał do ministerstwa w Berlinie memoriał, w którym wykazał władzom rządowym, jaki zakres praw przysługuje ludności Księstwa Poznańskiego. Domagał się w nim dopuszczenia Polaków do szerokiego udziału w zarządzaniu Księstwem, w jego władzach lokalnych. Swoje dezyderaty Morawski powtórzył raz jeszcze w liście z dnia 1.01.1828 do marszałka Sejmu Prowincjonalnego, księcia Sułkowskiego, który wykorzystał je w rozmowach prowadzonych w Berlinie. Na jednym ze spotkań członków założycieli Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk Józef Morawski wyraził pogląd, iż koniecznym i uzasadnionym jest otwarte przyznanie wobec rządu, że głównym celem działania towarzystwa jest obrona i dalszy rozwój języka polskiego. Dbałość o polskość nie powinna, jego zdaniem, uchodzić za zdrożną w oczach władz pruskich, skoro rząd winien realizować deklarację królewską z 1815 roku, zapewniającą prawo do rodzimego języka. Projekt Morawskiego wypłynął raz jeszcze na światło dzienne w latach trzydziestych, gdy planowano założenie Towarzystwa Przyjaciół Rolnictwa, Przemysłu i Oświaty. Zapewne był jednym z autorów statutu Towarzystwa i znalazł się w składającej się z jedenastu osób komisji organizacyjnej, obok Tytusa Działyńskiego, generała Dezyderego Chłapowskiego i pastora Jana Wilhelma Kassyusza. Projekt statutu wraz z wnioskiem o aprobatę władz organizatorzy złożyli w lipcu 1828 roku, ale nie byli świadomi aktywności ambasady carskiej w Berlinie, skutecznie paraliżującej wszelkie takie poczynania, w tym podanie z 1828 roku. Władze w Petersburgu obawiały się, że Towarzystwo podejmie tajną działalność narodowo-patriotyczną wymierzoną przeciwko Rosji. Józef Morawski należał również do grupy założycieli Kasyna Polskiego w Gostyniu. Kasyno miało działać dla rozwoju gospodarczego Wielkopolski. Statut Kasyna został opracowany 10.12.1835 i zawierał wiele założeń programowych opracowanych przez Morawskiego. Oprócz założenia biblioteki, wydziału literackiego i wydziału dobroczynności przewidywał powołanie do życia wydziału popierania rolnictwa i przemysłu. Statut został zatwierdzony w rok później, w dniu 14.12.1836. kasyno (za sprawą Morawskiego) wspierało również materialnie uzdolnioną młodzież.

Józef i Franciszek Morawscy należeli do zdecydowanych przeciwników powstania, do którego nawoływali kręcący się po Wielkopolsce emisariusze Centralizacji Paryskiej. Realnie oceniając możliwości jego powodzenia, nie wierzyli w wygraną. Józef Morawski wyrażał pogląd, że świadomość narodową należy utrzymać w masach ludowych przez krzewienie oświaty oraz popularyzację znajomości historii i literatury narodowej. W 1848 r. Józef Morawski, wraz z przedstawicielami i pełnomocnikami Komitetu Narodowego: Rogerem Raczyńskim, Karolem Libeltem, Ryszardem Berwińskim i Jędrzejem Moraczewskim, udał się do Wrocławia na spotkanie z reprezentantami emigracji polskiej na zachodzie i przedstawicielami kręgów galicyjskich. Na tym spotkaniu poniechano zamiar utworzenia zrębu władz ogólnonarodowych. W tym samym roku Józef Morawski ubiegał się o mandat poselski do sejmu pruskiego. W dniach 10–12.01.1849 Józef uczestniczył w pierwszym walnym zebraniu „Ligi Polskiej” w zamku Działyńskich w Kórniku. Był aktywnym członkiem i sekretarzem Ligi do jej likwidacji przez władze pruskie 9.04.1850. Przyczynił się do założenia w Gostyniu domu sióstr Miłosierdzia prowadzących sierociniec. Wraz z bratankiem Kajetanem (juniorem) właścicielem Jurkowa, zobowiązali się do łożenia corocznych znacznych subsydiów na bieżące utrzymanie zakładu opiekuńczego. Historycy rodziny podkreślają silną więź Morawskich (w tym Józefa) z jezuitami oraz znaczący wpływ Józefa Morawskiego na kształtowanie rozwoju umysłowego i moralnego społeczeństwa Wielkopolski.

Józef Morawski zmarł 8.10.1853 roku w Oporowie, licząc 71 lat i tam został pochowany. Na pogrzeb zjechała rzesza ludzi z bliższych i dalszych okolic, nawet z bardzo odległych stron. Żona jego – Paula z Łubieńskich, urodzona 10.01.1790 roku w Warszawie - przeżyła go o trzydzieści lat i w sędziwym wieku zmarła 10.01.1883 roku w Oporowie. Na jej tablicy nagrobnej w Oporowie figuruje inna - wg Sławomira Leitgebera błędna - data urodzenia: 4.01.1790. Józef i Paula Morawscy byli rodzicami siedemnaściorga dzieci (źródła podają 16), lecz nie wszystkie z nich przeżyły wczesne dzieciństwo. Troje zmarło na dyfteryt w czasie jednego tygodnia. Dziećmi Józefa i Pauli byli:

1. Wojciech Morawski (1810-1875) – ur. w Warszawie, zm. w Oporowie;
2. Tekla Morawska (1812-1828) – ur. w (?), zm. w Poznaniu;
3. Zofia Morawska (1813-1832) – ur. w Paryżu, zm. w (?);
4. Eugenia Morawska (1814-1893) – ur. w Paryżu, zm. w Kotowiecku;
5. Henryka Morawska (1815-1863) – ur. w Luboni, zm. w Czerwonejwsi;
6. Feliks Maria Morawski (1816-1820) – ur. w Luboni, zm. w (?) na szkarlatynę;
7. Paulina Morawska (1818-1891) – ur. w Luboni, zm. w Kościanie;
8. Maria Ludwika Morawska (1820-1820) – ur. w Luboni, zm. w Oporowie;
9. Józef Piotr Morawski (1821-1821) – ur. w Luboni, zm. w Oporówku;
10. Irena Aniela Morawska (1822-1892) – ur. w Luboni, zm. w Londynie;
11. Rozalia Tekla Morawska (1824-1889) – ur. w Luboni, zm. w Trzebnicy;
12. Magdalena Joanna Morawska (1825-1880) – ur. w Luboni, zm. w Kościanie;
13. Anna Pulcheria Morawska (1827 - ? ) – ur. w Luboni, zmarła jako małe dziecko;
14. Joanna Paulina Morawska (1829 - ? ) – ur. w Luboni, zmarła we wczesnym dzieciństwie);
15. Maria Franciszka Morawska (1830 - ? ) – ur. w Luboni, zm. (?);
16. Ludwika Morawska (1832 - ? ) – ur. w (?), zm. w Szewnej k/Skarżyska jako dziecko);
17. Oktawia Morawska ( ? - ? ) – pamięć o niej przetrwała tylko w rodzinnych przekazach ustnych.

________________________________
na podstawie genealogicznego biogramu Sławomira Leitgebera
„Morawscy herbu Nałęcz I – 600 lat dziejów rodziny”, Poznań 1997, (str. 65-78)

*/ O filozoficznych zainteresowaniach Józefa Morawskiego z Oporowa

Obszerniejszy wypis z biogramu źródłowego - Linia Józefa (referendarska, oporowska)

„POWRÓT” – wiersz Franciszka Morawskiego przypisany bratu Józefowi, jako współświadkowi wielkich pamiątek