Już od dość długiego czasu na stronie krzemieniewo.net, znajdują się informacje na temat wielce zasłużonego rodu Morawskich i ciągle też dodawane są kolejne. Dzięki temu możemy dokładniej poznać rolę, jaką w ówczesnym społeczeństwie (głównie w wieku XIX i XX) odgrywali poszczególni jego przedstawiciele. Ze zgromadzonego materiału wynika, że były to w większości osoby o wyrobionej postawie patriotycznej, poświęcające czas rodzinie, kościołowi, mieszkańcom swoich włości i co najważniejsze, sprawie polskiej. Byli wśród nich generałowie, księża, profesorowie, zesłańcy, więźniowie polityczni. Uważny czytelnik zauważy również, że na właściwe funkcjonowanie tej rodziny wielki wpływ wywierały żony i siostry panów Morawskich. Były przykładnymi matkami, opiekowały się potrzebującymi, wiele z nich wstąpiło do różnych zgromadzeń zakonnych.
W źródłach tych czasami znaleźć można i takie, które są niezgodne z faktami. W takim przypadku trzeba je prostować, gdyż inaczej dają zgoła nieprawdziwy przekaz i łatwo wtedy ten błąd powielać przy wielu innych okazjach.
Taki właśnie problem dotyczy córek Józefa Morawskiego, referendarza z Oporowa: Rozalii i Marii.
S. Leitgeber w swoim opracowaniu „Morawscy herbu Nałęcz I. 600 lat dziejów rodziny” z 1997 roku podaje, że: „Rozalia Tekla Anatolia (imię zakonne: Bernarda) urodziła się 2.08.1824 w Luboni, gdzie wówczas mieszkali jej rodzice, ale ochrzczona została w Poniecu. Uczyła się w domu, następnie we Wrocławiu w zakonnej szkole dla panienek u sióstr Urszulanek. Czując od młodości powołanie do życia zakonnego Róża wybrała inną profesję zakonną niż jej młodsza o rok siostra, która postanowiła poświęcić się służbie chorym i cierpiącym w zgromadzeniu szarytek. Róża Morawska jako uczennica szkoły urszulańskiej poznała z bliska życie zakonne sióstr Urszulanek i przy wyborze klasztoru nie musiała się długo zastanawiać. Jej wybór padł na zakon Urszulanek we Wrocławiu. 3.07.1848 wstąpiła do nowicjatu. Śluby wieczyste złożyła 25.03.1852 roku. Będąc w zakonie odbyła kurs nauczycielski i w 1850 roku pomyślnie zdała pruski egzamin państwowy, uprawniający ją do nauczania w szkołach dla dziewcząt. W 1857 roku utworzono klasztor Urszulanek w Poznaniu (Morawscy sfinansowali koszt nabycia nieruchomości przy ulicy Szewskiej). Założono tam klasztor i zakład wychowawczy z polskim językiem wykładowym. Przełożoną została siostra Bernarda (Róża Morawska). 29.09.1857 roku nastąpiło otwarcie dwóch szkół przy ulicy Szewskiej: bezpłatnej szkoły elementarnej i szkoły średniej z internatem. W 1859 roku zdała egzamin uprawniający ją do kierowania internatem. W tym samym roku uzyskała zezwolenie władz świeckich oświatowych na prowadzenie pierwszego instytutu kształcenia nauczycielek. W 1863 roku uzyskała przywilej przeprowadzania we własnym zakładzie szkolnym egzaminów teoretycznego i praktycznego, uprawniającego do nauczania w szkołach elementarnych. Załamanie przyszło w czasach Kulturkampfu, kiedy siostra Bernarda została zmuszona do likwidacji swoich szkół. W 1974 roku musiała zamknąć szkołę elementarną. 15.06.1875 nastąpiła kasata klasztoru w Poznaniu. Urszulanki przeniosły się do Krakowa. Zmarła w Trzebnicy 10.11.1889 roku”.
Na temat Marii zaś, pisze: „Maria Franciszka Barbara urodziła się 11.02.1830 w Luboni”.
Podobne informacje można znaleźć w monografii Morawskich autorstwa profesora Dworzaczka: „Róża (Rozalia Tekla Anatolia), ur. w Luboni 3.08.1824 r. (LB Poniec), pod imieniem Bernardy 9.06.1850 r. w Zgromadzeniu SS. Urszulanek, potem przełożona Domu Miłosierdzia Św. Józefa w Poznaniu, z kolei przełożona w Krakowie, wreszcie w Czerniowcach na Bukowinie, umarła w Trzebnicy na Śląsku w listopadzie 1889 r. (Dz. P., wiad. z 11 XI). Rozalia, zmarła w Oporowie 12 XI 1888 r. (Dz. P.)”.
Na temat Marii możemy przeczytać: „Maria Franciszka Barbara, ur. w Luboni 11 II 1830 r., pierwsza polska urszulanka”.
Skąd te błędy u tak szacownych uczonych? Ówczesne źródła, dostępne i dzisiaj, jasno określają, iż założycielką Zakonu Urszulanek w Poznaniu była Maria Morawska (urodzona w 1830 roku). I to ona właśnie zmarła w Trzebnicy, a pochowana została w Krakowie. Rozalia Morawska do końca swojego życia pozostawała w panieńskim stanie i najczęściej przebywała u boku swej matki Pauli z Łubieńskich w Oporowie. Była jednak współfundatorką domu dla Urszulanek, obok Tadeusza Dzierżykraja Morawskiego z Luboni. Zmarła 12.11.1888 roku w Poznaniu i pochowana została w Oporowie. Na tablicy jej grobu widnieje również inna niż podana u Leitgebera i Dworzaczka data urodzin: 3.07.1826.
ZOBACZ DOWODY W ŹRÓDŁACH:
Wzmianki na temat Rozalii Morawskiej w Kronice Oporowskiej
Zapis o śmierci Rozalii Morawskiej w Liber Mortuorum parafii Oporowo
Nekrolog Rozalii Morawskiej w "Kuryerze Poznańskim"
Grób Rozalii Morawskiej na cmentarzu w Oporowie
Biogram Marii Morawskiej z "Polskiego Słownika Biograficznego"
Urszulanki w Polsce (z Marią Morawską w roli głównej)
Wspomnienie pośmiertne na temat Matki Bernardy (Marii Morawskiej) zamieszczone w "Kuryerze Poznańskim"
-----------------------------------------
21.01.2009 JK
|
